Recep Cengiz -29 Mart 2021 Süper Lig'de 31 haftada 29 teknik direktör değişti!

Ligde kalmaya istekli gibi görünme uğraşı içinde olan Erzurumspor 4, Gençlerbirliği, Kasımpaşa ve Kayserispor başarısızlığı yanlış bir mantık hattına çekip 3 değişiklik yaparak (para, zaman ve prestij kaybederek) kötü bir örnek oldu.

Yanılmış olmakla, yanıltmış olmak duygusunun işlev gördüğü Ankaragücü, Denizlispor, Konya ve Rizespor’da 2 değişiklik vazgeçilebilir bir lüks değildir.

Futbol, doğal değişim yasasına uygun hareket eden 8 kulüp başarıya ulaşamayınca, eski teknik direktörlerinde ısrar etmeyip 1 değişiklik yaşadı.

Farkındalık yaratmaya çalışan sadece 5 takımda teknik direktör değişikliği yaşanmadı. Futbol yönetimine anlam kazandırmaya çalışan ve çalışma prensipleri belli olan Alanyaspor, Beşiktaş, Galatasaray, Hatayspor ve Sivasspor doğru tercih ve istikrarın önemini hatırlatıyor.

Profesyonel futbol takımları sahada kötü performans gösterdiğinde, teknik direktörleri işten çıkarma her zaman olmuştur ve halen olmaktadır. Bununla birlikte, eski teknik direktörü işten çıkarmak ve yeni bir teknik direktör çalıştırmak her zaman olumlu sonuçlar doğurmuyor. Bu nedenle, bir teknik direktörü görevden alma kararını açıklayan değişkenleri bulmak önemlidir¹. Ancak, Avrupa’da en fazla teknik direktör değişiminin yaşandığı ligimizde teknik direktörlerin sağlıklı ve üretken bir çalışma ortamının olmadığına inanarak 3-5 gün veya 1-2 hafta içinde istifa etmesi veya takımın kötü performansından sorumlu tutulan teknik direktörün, başkan (yönetim) tarafından ‘dün geldi bugün gitti’ biçiminde kulüpten gönderilmesi/kovulmasının arka planı, ön planına rahmet okutacak cinsten olduğu söylenebilir.

“Sorunları, o sorunları yaratan kafa yapısıyla çözemezsiniz.” Einstein

Futbolun rekabetçi dengenin sürdürülebilir şekilde yönetilmesi gerektiği ve sportif performansın medya ve taraftarlarca çok sert eleştirebilir şekilde puan tablosunda açıkça yer alması teknik direktörleri çok daha kolay değerlendirilebilir, eleştirilebilir ve görevlerine son verilebilir bir hale getirmektedir². 

Bu konuyla ilgili yapılan bir çalışmada, internetteki bir futbol sitesi tarafından Futbolseverlere “Türkiye’de erken teknik direktör değişikliğinin sorumlusu kim?” sorusu sorularak internet üzerinden cevaplamaları istenmiştir. Ankete katılanlar %37,11’i futbol medyasını, %28,68’i alınan kötü sonuçları, %12,11’i taraftarı, %22,11’i de yönetimi bu işin sorumlusu olarak gördüklerini belirtmişlerdir³.

Takıma faydalı olamayacağına kanaat getirilen teknik direktörlerin kovulmasının; sezon sırasında mevcut teknik direktör olmaması, sezon başında yapılan takım planlamasının zayıf olması, kulüplerin kurumsal bir yönetim tarzı ile yönetilmemesi, değişikliğin başarıyı getireceğine dair inancın oluşması, taraftar baskısı, oyuncularla doku uyuşmazlığı veya özel nedenlerle ilişkili olduğu söylenebilir^4.5.

Bir başka sorun; yabancı teknik direktörlerin gönderildiği zaman karşılıklı anlaşma olmamışsa parasını almak için yasal yolları denemesi, yerli teknik direktörlerin ise parasını alamadığı zaman “bir daha bu kulüple sözleşme yapabiliriz” mantığıyla hareket etmesi, bu şekilde parasını alamasa bile prestij kazanacağını düşünmesidir. Bu sorunları yaşayan birçok teknik direktörün yaşadığı haksızlık ve hayal kırıklığı karşısında susmayı tercih etmesi, gerçeklere çaresizce sırtını dönüp, suya sabuna dokunmadan, yöneticilerle kötü olmadan kurnazlıkla aradan sıyrılmanın geleceği için güvenli bir yol olduğuna inandığını düşündürmektedir.

Bu anlayış, yöneticilere itaat eden antrenörlerin kabul gördüğü algısı yaratmasına neden oluyor. Üstelik bir teknik direktörün kısa aralıklarla ‘yarasına tuz basıp’ aynı kulüpte ‘git-gel(li)’ çalışmak zorunda kalması ciddi anlamda bir prensip, duruş, irade ve etik sorunu olduğu kadar mesleki deformasyon yarattığı söylenebilir. Bu tür değişimlerin takımın performansında beklenen iyileşmeden çokbelirsizlik ve takımın performansına yönelik olumsuz etkiler yaratması da kaçınılmazdır³.

Hiç düşünülüyor mu acaba, bir teknik direktör haksız bir şekilde gönderilip/kovulurken ‘kulüpten götürdükleri ne?’ aynı teknik direktörle tekrar sözleşme imzalandığında ‘o teknik direktörün kulübe getirdiklerin ne?’

Avrupa’daki gibi kurumsal bir yapı ve profesyonel yönetim tarzı oluşmadığı için aynı kriterlerin karşılaştırılması söz konusu olmamaktadır.

Sayıları parmakla sayılan kulüpleri bir kenara koyarsak ‘ya vasat kadroya iyi teknik direktör ya iyi kadroya belgesiz referanslı vasat antrenör’ tercihinin arka planındaki yönetim anlayışını ‘bildiğimiz, duyduğumuz ve okuduğumuz’ deneyimlerden yola çıkarak şöyle sıralaya biliriz:

Yarattıkları sorunun farkında ama futbolu algılama, yönetme ve sorunlara yaklaşımları normalden farklı (yanılgılarının farkında olmayan) bazı başkanların; dediği olacak, önerdiği futbolcular oynayacak, belirlediği futbolcu penaltı veya serbest vuruş atacak, verdiği paraya itiraz edilmeyecek… Bunun yanı sıra, transferi başkan yapacak, yardımcı antrenörleri başkan seçecek, oyuncu değişikliklerine müdahale edebilecek, telefonla taktik verebilecek, alacak ve hak edişlerde düzenleme yapabilecek, ayrılık halinde alacaklardan vazgeçilmesini isteme hakkına sahip olabilecek…

Kendisini para gibi algılayan yöneticiler, “her şeyi alabilirim” duygusu ile hareket ediyor. Bu anlayışına sahip başkanların, kararlarını kulüp ve takımı için en iyisi olacak şekilde değil, kendi egosu ve algısı doğrultusunda vermeleri teknik direktör problemi yaşanmasını kaçınılmaz kılabiliyor.

Egosu yüksek bir insan, istediğine ulaşmak için her şeyi yapabilir mi?

Bal gibi yapar...

Bu bir rastlantı mı?

Hayır!

Şunu da ekleyebiliriz ki, birçok kulüp başkanı benmerkezci düşünce ve itaat kültürü ile hareket ediyor. Tek doğrunun kendi düşüncesi olduğunu zannediyor. Bu bağlamda sık teknik direktör değişimi kısa vadede şok etkisi oluşturarak performans üzerinde etkili olduğunu söylese de uzun vadede fırsata dönüşme de herhangi bir etkisinin olmadığı “kulübe yük, teknik direktöre prestij kaybı, futbolcuya stres” yüklemekten başka bir şey değildir⁵.{jcomments on}

Kaynaklar:

1. Gündüz, B. Kayhan, M. (2017), Türkiye’de ve Avrupa’da Teknik Direktör Değişimi, Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, SI (1), 109-116.

2. Egesoy H. (2010). Türkiye Futbol Süper Ligi Teknik Direktör Değişikliklerinin İncelenmesi, Pamukkale Journal of SportScience, 2, 37-48.

3. Esen, S. Or, E. Uslu, T. (2019), Yıkım mı, Yaratıcı Yıkım mı? Futbolda Teknik Direktör Değişikliği ile Takım Performansı Arasındaki İlişkisinin İncelenmesi Journal of Health and Sport Sciences (JHSS), 2,1.

4. Gonzalez-Gomez F, Picazo-Tadeo A, Garcia-Rubio M. (2011), The Impact of a Mid-Season Cahnge of Manager on Sporting Performance, Sport Business and Management: An International Journal, 1, 28-42.

5. Bryson A, Buraimo B, Simmons R. (2017). Time to go? Head Coach Quitsand Dismissal in Professional Football, Institute of LaborEconomics ,Discussion Paper Series, IZA DP No. 10600.

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş