Prof.Dr.Sebahattin Devecioğlu- 5G, 5. nesil mobil ağdır. 1G, 2G, 3G ve 4G ağlarından sonra yeni bir küresel kablosuz standarttır. 5G, makineler, nesneler ve cihazlar dahil olmak üzere neredeyse herkesi ve her şeyi birbirine bağlamak için tasarlanmış yeni bir ağ türünü mümkün kılar.

5G kablosuz teknolojisi, daha yüksek çoklu Gbps tepe veri hızları, ultra düşük gecikme süresi daha fazla güvenilirlik, devasa ağ kapasitesi, artırılmış kullanılabilirlik ve daha fazla kullanıcıya daha tekdüze bir kullanıcı deneyimi sunmayı amaçlamaktadır. Daha yüksek performans ve gelişmiş verimlilik, yeni kullanıcı deneyimlerini güçlendirir ve yeni sektörleri birbirine bağlar (1).

5G, 2012'den beri İngiltere'de mevcut olan 4G'nin performans seviyelerine çok sayıda artış sağlıyor. Yükseltmelerden biri de iletim hızı: Tüm yükseltmeler devreye alındığında hücre başına 20 Gbit/sn'ye kadar. Bu hızlar, bir tüketicinin ihtiyaç duyacağı hızdan çok daha hızlı, ancak bir TV ekibinin ihtiyaç duyabileceği parametreler dahilinde.

5G, TV kameralarının kablosuz olarak bağlanmasını ve sunduğu tüm özgürlüğün yanı sıra kablolu bağlantının hız, performans ve güvenilirliğini de sunmasını sağlar. Büyük stadyumlar, TV kameraları için fiber bağlantılarla donatılmış sabit konumlara sahiptir; ancak 5G, kamera ekiplerinin kablo uzunluğu konusunda endişelenmeden dolaşabilmelerini sağlar. BT Sport ve Fox Sports da dahil olmak üzere dünya çapındaki yayıncılar yayınlar için 5G'yi zaten kullanmaktadır.

Elit futbol oyunu, sahadaki sonuçlardan yıllık gelire kadar birçok yönü kapsar. Her bir sonucun altında, birçoğu 5G teknolojilerinin uygulanmasıyla iyileştirilebilecek olan birçok süreç yatar. Futbol takımları, tüm dikey sektörlerdeki kuruluşların 5G'yi nasıl uyguladığını incelemeli ve bu dağıtımların kendi ortamlarında da mantıklı olup olmayacağını belirlemelidir. Boru hatlarını denetlemek için kullanılan önleyici bakım uygulamaları, saha ve tribün bakımı için de uyarlanabilir. Hastanelerde uzaktan analiz için ultrason taramalarını iletmek amacıyla 5G kullanımı, sahanın kenarındayken oyuncuların sakatlıklarını anlamak için de uygulanabilir.  5G, faydaları genellikle tesadüfen ortaya çıkarılan yepyeni bir teknolojidir. Ancak 5G'nin elit takımlar için rekabet avantajı sağlaması muhtemel olduğundan, gelişmeleri izlemeye devam etmelidirler (2).

2021 yılında Bulut ve IP tabanlı canlı video çözümlerinde pazar ve teknoloji lideri olan TVU Networks , Portekiz'in 5G teknolojisi kullanılarak yayınlanan ilk futbol maçlarında teknolojisinin yaygın olarak kullanılacağını duyurdu. Önde gelen ses/görüntü sağlayıcısı Ibertelco, ülkenin ilk 5G destekli stadyumları olan Estádio da Luz ve Estádio José Alvalade'de IP üzerinden video iletim çözümleri sağlamak için Portekizli telekomünikasyon şirketi NOS'u TVU Networks ile birleştirdi. NOS, yakın zamanda her iki stadyumu da tam 5G iletişim altyapısıyla donattı.

Genel bir NOS 5G demosunun parçası olarak, sahadan canlı 5G videosu sunmak için birkaç TVU One mobil vericisi, TVU Anywhere mobil uygulaması ve TVU alıcı-vericileri kullanıldı.

Benfica TV (BTV), 6 Mayıs 2021 de  Estádio da Luz'dan (SL Benfica - FC Porto) yaptığı yayına, tipik 18 kameralı kapsamına ek olarak yedi adet 5G yayını ekledi. 5G kameralar, kablolu kameralarla erişilemeyen alanlara yerleştirildi: kale ağlarının yakınları, stadyumun tepesindeki yürüyüş yolu, soyunma odalarından sahaya uzanan tünel ve oyuncu sıralarının yanı. Dört TVU One 5G mobil vericisi ve TVU Anywhere uygulaması yüklü üç 5G cep telefonu, sahadan sahadaki bir yayın aracında bulunan dört çift kanallı TVU alıcı-vericisine yüksek kaliteli, düşük gecikmeli videolar iletmek için kullanıldı. Sinyaller buradan aktarıldı ve dünya genelindeki izleyicilere yayınlandı (3).

2022'deki İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları ve 2024'teki Olimpiyat meşale töreni de dahil olmak üzere birçok önemli kullanım örneği, 5G'nin canlı spor yayıncılığı için potansiyelini gözler önüne serdi. Ancak, ağ dilimlemesine yönelik kullanışlı bir yaklaşım hâlâ geliştirilme aşamasında ve temel iş modeli henüz tam olarak oturmamış olduğundan, canlı prodüksiyonun vazgeçilmez bir parçası haline gelmesi biraz zaman alabilir.

5G'nin canlı spor yayınları için muazzam bir potansiyele sahip olduğu görüşü, özellikle uzaktan yapımları kolaylaştırmak ve geleneksel uplink tesislerine bağlı maliyetleri düşürmek gibi konularda, bu makale için yapılan röportajlarda sürekli dile getirildi. Ancak, bu potansiyelin tamamen hayata geçirilebilmesi için daha uzun bir ağ iyileştirme süreci ve etkili bir ağ dilimleme yönteminin geliştirilmesi gerektiğine olan inanç da aynı şekildeydi (4).

Sporu deneyimleme biçimimiz, özellikle de kullanılan teknoloji söz konusu olduğunda sürekli gelişiyor. Ancak 5G, oyunu tamamen değiştirecek gibi görünüyor. 5G, yalnızca oyunu izleme şeklimizi değil, aynı zamanda oyuncuları izleme şeklimizi de iyileştirme yeteneğine sahip. Bir oyuncunun nasıl hareket ettiğini, topu veya raketi nasıl tuttuğunu denetleyebilecek ve sakatlık olasılığını analiz edebileceğiz. Bu nesil sporcular, gelişimlerini takip etmek için halihazırda büyük miktarda veriye erişebiliyor. Ancak 5G ile ister tek bir oyuncu, ister bir top, ister disk veya raket olsun, her şey gerçek zamanlı olarak takip edilebilecek.

Dahası, bu gerçek zamanlı spor analizi tüm takımları ve stratejilerini etkileyebilir. Takımlar ileri teknoloji şirketlerine açılmaya başlıyor ve çoklu erişimli uç bilişim gibi yeteneklerin norm haline geldiği dördüncü sanayi devriminin ortaya çıkmasıyla birlikte, takımlar daha önce hiç düşünmedikleri bilgilere erişebiliyor. Bu da takımların ve koçların içgüdüsel bir his yerine, bu yeni veri düzeyine dayanarak bilinçli ve bilinçli kararlar almalarını sağlayabilir (5).

Türkiye’de 5G teknolojisi  ilk kez Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından, 20 Şubat 2025’de Galatasaray'ın Hollandalı AZ Alkmaar takımını ağırladığı maçta, RAMS Park'ta denendi. Bu, Türkiye'de yeni teknolojinin kullanıldığı ilk spor organizasyonu oldu 2026 yılına kadar 5G teknolojinin tüm ülkeye yaygınlaştırılmasını planlıyor (6).

Kaynaklar:

 (1). https://www.qualcomm.com/5g/what-is-5g

 (2). https://www.deloitte.com/uk/en/Industries/tmt/perspectives/5G-in-football-a-winning-strategy.html

 (3). https://www.tvunetworks.com/story/football-match-broadcast-over-5g-network/

 (4). https://www.svgeurope.org/blog/headlines/tech-focus-is-5g-in-live-sports-still-on-track-to-realise-its-full-potential/

 (5). https://www.ericsson.com/en/blog/2022/3/future-of-sports

 (6). https://www.hurriyetdailynews.com/turkiye-trials-first-5g-technology-during-football-match-206108

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş