Dr.lale Orta- 30 Kasım 2011 

Maçlardan önce verilen istatistikî bilgilerle, maçların sonuçlarının ne kadar önemli olduğu hatırlatılır. Kim kimi, kaç kere yendi… İki takımın birbirlerine karşı üstünlükleri nedir...

 İstatistikler daha çok sonuç odaklıdır ve iki takım arasında oynanan maçların neden önemli olduğunu, ezeli rekabetin nasıl oluştuğunu, maçlarda neler yaşandığını anlatmaz bizlere. Sayın Serra Yılmaz’ın oynadığı reklam filminde dediği gibi; “yaşanmışlıklar var”. Ben bu yaşanmışlıkları hatırlamak istedim ve kendimi arşivlerin arasında buldum. Geçtiğimiz hafta sonuncusu oynanan “Trabzonspor-Beşiktaş” ya da “Beşiktaş-Trabzonspor” maçlarındaki yaşanmışlıkları bulmak istedim…

Beşiktaş ile Trabzonspor bugüne kadar 110 maç yaptılar. İki takım arasında yaşanan sıkı rekabet, Trabzonspor’un ilk kez Türkiye Birinci Ligine çıktığı 1974-1975 sezonunda başladı. Bu maçların bazılarını incelediğimizde; küme düşme mücadelesi, şampiyonluk mücadelesi, teknik direktör tarafından yapılan farklı bir özeleştiri, maçı yarıda bıraktıracak kadar ateşli bir seyirci,  maçtan sonra rakip takımın şampiyonluğunu alkışlayacak kadar centilmen bir seyirci, maçın hakemini “seyirciyi tahrik etmekle” suçlayan bir kulüp başkanı, hakemden hakemliğini bırakmasını isteyen başka bir kulüp başkanı, yabancı hakem isteyen bir kulüp yöneticisi… Bütün bunlar, Trabzonspor ile Beşiktaş takımları arasında oynanan maçların yaşanmışlıklarından bazıları… 

Beşiktaş ve Trabzonspor ilk kez 11 Ekim 1973 tarihinde, Trabzonspor’lu Erkan’ın jübile maçında karşılaştı. Beşiktaş,  bazı futbolcularının İspanya maçı için milli takım kadrosunda bulunmasından dolayı, eksik kadro ile sahaya çıktı. Maçın hafta arasında oynanmasına karşın, kalabalık bir seyirci grubu vardı.  Trabzonspor, iyi ve etkili oynadığı maçtan 2–0 galip ayrıldı.

26 Kasım 1974 tarihinde, Trabzon’da oynanan ve Trabzonspor’un 1-0 galibiyetiyle biten maçtan sonra, Beşiktaş Yöneticisi Sami Albayrak şöyle demeç vermişti: “Yerli hakemlerden bazıları böyle maç yönetmeye devam ederlerse, dışarıdan hakem getirmekten başka çare yok. Hakemlerimiz tecrübesiz deniliyor. Bunları eğitmek için teşkilatın parası yoksa Türkiye liginde oynanan her maçtan bin lira kessinler. Yılsonunda elde edilecek para ile tecrübesiz hakemler Avrupa’ya yollanır, eğitimleri sağlanır. Artık Türk futbolunun yükselmesi lazım. Futbolcularımıza yazık oluyor.”

1974–75 sezonunda, Türkiye Kupası'nda Beşiktaş ile Trabzonspor finalde karşılaştılar. Trabzonspor, ilk maçta Beşiktaş'ı 1-0 yendi. 21 Mayıs 1975 tarihinde İnönü Stadı’nda yapılan rövanş maçında Beşiktaş 2–0 kazanarak Türkiye Kupası’nın şampiyonu oldu.

30 Mayıs 1976 tarihinde, Trabzon’da oynanan maç 1-1 berabere sonuçlandı ve düşme tehlikesi bulunan Beşiktaş 27 puana yükselerek kümede kaldı. O hafta oynanan maçların sonuçlarına göre, Ankaragücü ve Balıkesir takımları küme düştü. Trabzonspor, şampiyonluk kupasını Federasyon Başkanı Hasan Polat’ın elinden aldı. O maçta, bir seyirci: “7 yıllık Trabzon, 70 yıllık Beşiktaş’ın kurtuluşuna alkış tutuyor” şeklinde ilginç bir tespit yaptı. Maçtaki seyirci sayıları yine belirtilmeyerek, yalnızca mahşeri bir kalabalıktan söz edildi. O yıllarda, takım formaları reklamla henüz tanışmamıştı.

12 Mart 1977 tarihinde oynanan Beşiktaş-Trabzonspor karşılaşmasını 39.551 seyirci 1.127.445 lira ödeyerek izledi. Beşiktaş’ın 1-0 üstünlüğüyle biten maçtan sonra Trabzonspor teknik direktörü Ahmet Suat Özyazıcı şöyle demeç vermişti: “Attığımız gol neden sayılmadı, anlayamadım”. İstanbul’da oynanan maçın en önemli özelliği, Trabzonspor’lu seyircilerin sayı olarak Beşiktaşlı seyircilerden daha fazla olmasıydı.

20 Mayıs 1977 tarihinde, Türkiye Kupası finalinin ilk maçında, Beşiktaş deplasmanda Trabzonspor’a 1-0 yenildi. Beşiktaş Kulübü bu maçtan sonra, maçın hakemini Federasyona şikayet etti. Beşiktaş’ın kaptanı Zekeriya ise: “Maçın hakemi bizden utandığı için aynı uçakla Ankara’ya gelemedi. Onu, golden sonra bayrak kaldıran yan hakemini göstererek uyardım. Aldırış bile etmedi” dedi.

22 Ekim 1978 tarihinde oynanan maçta, Trabzonspor Beşiktaş’ı 2-0 mağlup etti.  O tarihte, lig statüsüne göre, kazanan takım 2 puan alıyordu. O dönemde, Trabzonspor teknik direktörü 2000-2003 yılları arasında kulübün başkanlığını da yapan Özkan Sümer’di.

1978 yılında, 4 büyük takım arasında oynanan maçlarda, numaralı tribün bilet fiyatları 100 lira idi. O tarihte, 1. derece memur 7.934 Lira ücret alırken, 15. derece bir memur 2.834 Lira alıyordu. Buna göre; 1978 yılında, 1. derecede çalışan bir memur, numaralı tribünden 79 adet bilet;  15. kademede çalışan en düşük dereceli memur ise, 35 adet bilet alabiliyordu. Günümüzde ise; 1. derecede çalışan bir memur, maaşı ile ancak 35 adet bilet, en düşük dereceli memur ise, maaşı ile yalnızca 10 adet bilet alabiliyor. 1978’de en düşük dereceli memur maaşıyla, 2011’deki en yüksek dereceli memur maaşları aynı sayıda maç bileti satın alabiliyor… Statlardaki seyirci sayısının azalmasının ve seyirci profilinin değişmesinin kanımca  en önemli nedenlerinden   biri de budur.

5 Ocak 1986 tarihinde oynanan maçta, Trabzonsporlu futbolcular, Beşiktaş’ın attığı gole ofsayt gerekçesiyle uzun süre itiraz etti. Bu gol, Beşiktaş’ı 9 yıl aradan sonra galibiyete taşıdı. Bu maçta, Beşiktaş’ın formasında “Sony” reklamı, Trabzonspor’un formasında ise, “Grundig” reklamı bulunuyordu. Maçla ilgili yazılarda ise, seyirci sayısından henüz bahsedilmemişti.

1 Haziran 1986 tarihinde Trabzon’da oynanan maçı, Beşiktaş 1–0 kazanarak şampiyon oldu. Karşılaşmayı, 3 bini Beşiktaş’lı,olmak üzere toplam 20 bin kişi izledi. Beşiktaş’lı futbolcular şampiyonluk turlarını, Trabzonspor’lu seyircilerinin alkışlarıyla attılar.

10 Nisan 1988 tarihinde oynanan Trabzonspor-Beşiktaş maçının 74. dakikasında,  Beşiktaş

3-2 ilerde iken, hakem tarafından tatil edildi. Maç, tribünlerden atılan taşlar nedeniyle ilk yarıda 8, ikinci yarıda 9 dakika durdu. Yan hakem Vahap Beyaz atılan taşla başından yaralandı. Penaltı kararından sonra diğer hakem Hüseyin Karaca’da taş yağmuruna tutuldu. Sahaya sustalı bıçak atıldı. İstanbul plakalı araçlar taşlandı. Beşiktaş otobüsünün camları kırıldı. Hakem Erman Toroğlu alkol muayenesine alındı ve temiz çıktı. Yaralanan 3 kişi ayakta tedavi edildi. Trabzonspor Başkanı Mazhar Afacan: “hakem saygı duruşunda seyirciyi tahrik etti” dedi.

19 Şubat 1995 tarihinde oynanan ve Beşiktaş’ın 4-0 üstünlüğüyle biten maçtan sonra, Trabzonspor Teknik Direktörü Şenol Güneş, takımın istikrarsız futboluna ve farklı yenilgisine ilginç bir yorum getirdi: “Biz başarı zehirlenmesinin sıkıntılarını yaşadık”.  Bu maçta seyirci sayısı 26.556  ve maç hasılatı 3.415.600 TL olarak açıklandı. “Maçmetre” başlığı altında: faul, korner, ofsayt ve kaleye şut sayıları verildi. Buna göre; Beşiktaş 10 faul yaptı, 5 korner kazandı, 4 kez ofsayda düştü ve 10 kez kaleye şut çekti. Trabzonspor ise: 15 faul yaptı, 3 korner kazandı, 1 kez ofsayda düştü ve 5 kez kaleye şut çekti. Maçın hakemi, yarım kalan maçta yan hakem olan Vahap Beyaz’dı..

5 Eylül 1997’de oynanan ve 3-0 Beşiktaş lehine sonuçlanan maçtan sonra, Trabzonspor Başkanı Mehmet Ali Yılmaz, maçın hakemi Oğuz Sarvan için “hakemliği bıraksın, hatalı kararlarıyla yalnızca yenilgiyi getirmedi, gösterdiği yanlış kartlarla da sonraki haftalar için Trabzonspor’u eksik bıraktı” ifadesini kullandı.. Bu maçta seyirci sayısı 28.295  ve maç hasılatı 11.951.125 TL olarak açıklandı.

14 Ekim 2000 tarihinde oynanan Trabzonspor-Beşiktaş maçıyla ilgili olarak, “Devin Uyanışı” başlığı ile Sergen’li Trabzonspor’un mükemmel bir oyundan sonra 2-0 galip geldiği yazıyordu.

7 Mart 2004 tarihinde, Trabzon’da oynanan maçı 3-0 Trabzonspor kazandı. Bu maçla ilgili Milliyet gazetesi maçın başlığını “1, 2, 3 Tıp!” olarak attı, Sayın Atilla Gökçe de yorumunda “Beşiktaş oyunuyla skandal, Trabzonspor ise festival yarattı” dedi.

Trabzonspor ve Beşiktaş arasındaki son maç, Beşiktaş’ın 1-0 üstünlüğüyle bitti. Maçın seyirci sayısı ve hasılatı belirtilmedi. Maçtan sonra, Trabzonspor Teknik Direktörü Şenol Güneş: “Gol attık ama Egemen biraz artistlik bir hareketle faul verdirdi” dedi. Dört büyük kulübün yöneticilerinin aldığı “deplasmana taraftar götürmeme” kararı kısmen uygulandı. Trabzonspor’un davetiyle maça giden az sayıda Beşiktaş’lı taraftar maçı statta Trabzonspor’lu taraftarlarla izledi.

1973’ten 2012’ye… Yaklaşık 40 yıl geçmiş… O günden bugüne ne değişmiş… Beşiktaş-Trabzonspor maçlarında yaşananlar ve maçlardan sonraki yönetici-teknik adam söylemlerinde hiçbir şey değişmemiş… Geçmişin fotoğraflarına bakmak, biraz da bugünü anlamak için değil midir? Türk futbolunun değişimi ve gelişimi için, “değişim”e önce kendimizden başlamalıyız…{jcomments on}

Dr. Lale ORTA    28.11.2011

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş