Fabrika Yıkıp Stadyum Yapmanın Mantığı
Bizi Takip Edin Futbol ekonomisi facebookta futbol ekonomisi twitterde
x
Buradasınız >> Ana Sayfa Haberler & Makaleler Genel Müslüm GÜLHAN Fabrika Yıkıp Stadyum Yapmanın Mantığı

Fabrika Yıkıp Stadyum Yapmanın Mantığı

1fabrika-967742-5

Müslüm Gülhan- 18 Ocak 2022 SEKA, 2003’te 3,5 milyon dolara özelleştirildi. Fabrikanın yerine yapılan stat ise 43,5 milyon dolara mal oldu. Kâğıt ithalatına yıllık 3,5 milyar TL harcarken sormamız gereken tek bir soru var: Buna değer miydi? 

 Öncelikle 3 sene boyunca futbol oynadığım Giresunspor için bana ait anıları ve sağladığı dostluklara saygı duyduğumu belirmek isterim ki futbolun buradaki amacı içinde ben var olmuştum. Ancak futbolun bir araç olarak sömürü sisteminin devamı için kullanılmasını kabul etmem de mümkün değil.

780 dönüm arazi üzerine kurulan, 8 megawattlık (mw) enerji santralı, 125 adet lojmanı, bin 500 kişilik çalışan kadrosu ve yıllık 82 bin ton gazete kâğıdı üretim kapasitesi SEKA Aksu fabrikasının stadyum olma hikayesine gelirsek…

SEKA şirketinin merkezi olan İzmit'teki fabrika 1934, Aksu fabrikası ise 1970 yılında kuruldu. Tarihler önemli, çünkü bir rövanşist hareket içinde değerlerin yok edilmesini izlerken hangi yıllarda, nasıl koşullar altında açıldıklarını bilmek kıyas açısından çok önemli.

Giresun Türkiye Selüloz ve Kâğıt Fabrikası (SEKA) Aksu İşletmesi, özelleştirme programı çerçevesinde 2003 yılında 3,5 milyon dolara özelleştirildi. O günkü doların karşılığı olarak bu miktar 5 milyon TL’ye denk geliyor. SEKA’nın özelleştirildiği 'Milli Görüş'ün Milli Gazetesi'nin yan kuruluşu olan Milda Kâğıt Sanayi Ticaret A.Ş. iseAnkara merkezli bir şirket. Fabrikanın devri 24 Ekim 2003’te Giresun SEKA Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile imzalanan bir sözleşmeyle gerçekleşti.


İPTAL DAVASI REDDEDİLDİ


Özelleştirme kararının ardından, işletmenin değerinin altında satıldığı gerekçesiyle Selüloz-İş Sendikası tarafından Özelleştirme Yüksek Kuruluna iptal davası açıldı. Ancak mahkeme satışta kamu yararı bulmuş ve dava Mayıs 2004’te reddedilmişti. Danıştay 13. dairesi de ilk mahkemenin kararını onayarak özelleştirmenin iptali davasını reddetmiş.


Giresun SEKA’nın değerinin özelleştirilen fiyatın çok üstünde, 40 milyon dolar olduğu ise mahkeme tarafından da ifade edilmişti. Selüloz-İş Sendikası Giresun Şube Başkanı Mehmet Aydın, SEKA fabrikasının 2000 yılında özelleştirilmeden önce aynı yıl kâr ettiğin belirtmesiyle birlikte, değer tespit raporunda fabrikaya; lojmanları, sosyal tesisleri, arazisi ve makinalarıyla 60 milyon TL değer biçildiğini paylaşmıştı.


BORÇLANMA BÜYÜDÜ


O dönem çıkan haberlere göre Milda fabrikayı aldıktan bir süre sonra TEDAŞ, SSK, maliye, belediye, vergi dairesi gibi birçok kamu kuruluşuna ve işçilere toplam 23 milyon dolar borçlandı. Ancak şirket zarar etti ve fabrika arazisini 2013 yılında satışa çıkardı. 2010 yılında şirketin fabrika makinelerini 11 milyon TL’ye hurdacıya sattığı da belirtiyordu. Şirketin sözleşme gereği fabrikayı beş yıl çalıştırma taahhüdünü yerine getirmediği de ifade edilmiş.


Fabrika sermaye şartlarını yerine getirmediğinden, Özelleştirme İdaresi tarafından geri alınmamış. Ardından Sermaye Piyasası Kurulu tarafından araziye 68 milyon 270 bin TL değer biçilmiş. Giresun İl Özel İdaresi kanalıyla TOKİ fabrika arazisini 68 milyon 500 bin TL’ye satın almış.


MUSSOLI’NİN PLANI


Sonuçta süreç 20 bin kişilik stadyuma kadar geldi. İtalya’da ise bu işler 1929’da Serie A’nın kuruluşu beraberinde büyük stadyum inşaatları başladı. Mussolini, futbolun gücü üzerinden kendi gücünü konsolide etmek için 1934 ve 1938 Dünya Kupası organizasyonlarında ülkesinin Dünya Kupasını kazanmasını sağlayıp, milliyetçi hezeyan üzerinden bir güç yaratmıştı. 1934 İtalya’nın evindeki turnuva faşist iktidarın gücünü tüm dünyaya kanıtlaması için bir araçtı. Roma, Milano, Torino, Napoli, Floransa, Bologna, Cenova gibi kentlerdeki statlar bunun araçlarından biriydi. Bir diğeriyse İtalya’nın başarısı elbette.
Kral Franco, Bernabeu’ya “Bana 60 bin kişilik uyku tulumu yapın” diye emir vererek şu andaki Santiago Bernabeu stadyumunun ilk aşamasını yaptırmıştı. Şu an kapasitesi 81 bin 44 kişilik olsa da o zaman diliminin ikinci kısmında bu uyku tulumunu 100 bin kişiliğe çıkarttı.


153 MİLYON TL MALİYET


2015'te dönemin Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli fabrika alanına inşa edilecek 592 konutun temel atma töreninde yaptığı açıklamada, bölgeye bin 500 konutun yanı sıra, 20 bin kişilik bir stadyum ve 350 yataklı bir şehir hastanesi yapılacağını söylemişti. Stadın maliyeti: 2016 yılı için 43,5 milyon dolar, TL cinsinden 153 milyon TL+KDV mal olmuş oldu. Bir devlet yönetimi, ya da iktidar üretim mekanizması olan ve çalışanlarla birlikte kendi çevresine, ülkesine ve etkilediği coğrafyaya verdiği katkı ile yarattığı katma değer ile nasıl bir zarar vermiş olur ki kapatılıp yerine konut ve stadyum yapılsın? Biliyoruz ki futbol sadece futbol değildir.


İngiltere’nin tasarrufunda doğup büyüyen ve bugünkü konumuna gelen modern futbol, Batı kültürünün de temsilcisi olarak ve Batı yaşayışını, İngiltere hegemonyası altında diğer bir ifadeyle de kültürel emperyalizmini bütün dünyaya empoze eden bir misyon üstlenmekle birlikte, üçüncü dünya ülkelerinin sömürgeleştirilmesinde de çok etkin bir vasıta olarak kullanmıştı. Futbola yüklenen bu misyon ne hikmetse hiç azalmadığı gibi sürekli olarak artarak devam etmekte.


FUTBOL-SİYASET İLİŞKİSİ


Toplumsal muhalefeti bastırmanın en önemli aygıtlarının başında spor ve özellikle futbol gelir. Hem maço kimliğe sahip olması ve hem de milliyetçi, faşizan duyguların pekiştirilmesi amacıyla toplu bir ayini andıran stadyumlardaki atmosfer, her zaman totaliter sisteme hizmet etti. Cinsiyet eşitsizliğinin yanında, doğaya ve her türlü metaa hâkim olan erkek egemen yapı, bu ayin ile elde ettiği gücü egemen yapı için şiddet unsurları çerçevesinde hiç tereddüt etmeden sadakatle kullanır. Politik yapının, yani iktidarın etkin araçları kullanılarak ele geçirdiği futbol, yönetim mekanizmasının kendi amacı doğrultusunda yöneterek, insanları algı yönlendirmesi içinde politize eder. Çünkü yeryüzünde bir inancın etrafında birleşmiş yüzbinler, milyonlarca insan topluluğu bulmak ve yönetmek mucizevi bir hazinedir. Bu kitleyi bulmak kolay değildir.

Futbol, futbolun içinde yer alan fakat hiçbir zaman futbolun kendi iç dinamiklerinin korunması için yeterli donanıma sahip olmayan süreçleri, bilgi dışında kurulacak ilişkilerle korumaya çalışan kişiler tarafından ablukaya alınır, nedenler üretilir ve siyasetin emrine verilir. Bu az gelişmişliğin işaretidir ve biz dahil, az gelişmiş ülkelerde oldukça sık uygulanan bir stratejidir. Çünkü bu tip ülkelerde insanların en büyük motivasyon araçları para ve güçtür.


Ortaya çıkan sonuç: Futbolu amaç edinmiş ülkeler ve kulüplerin oynadıkları futbol ve kulüplerin kazandıkları başarıların dışında, seyircilerin her hafta neredeyse bir resital seyretme amacı ile gittikleri ve tamamı skora endeksli olmayan, sadece ve sadece oyunun güzelliklerinin sahnelenmesi üzerine kurgulanan bir oyun olmaktan çıkıp, kendi benliğini kaybeden futbolun sürdürebilir başarısızlığını ve çöküşünü kabul etmektir. Artık oynanan futbol değildir.


ONLAR BİLE YAPMADI...


Mussolini’den Hitler'e, Salazar’dan Franko’ya hepsi statları bir güç gösterisi ve toplu bir ayin için kullanıp, toplumu hipnoz ederek bir topraklama aracı haline getirmişlerdi. Ama hiçbiri bir fabrikayı yıkıp stadyum yapmamıştı. Sanayi Devrimi öncülüğündeki kapitalizm sürecinde futbolda yer alan para sınırlıyken, neoliberal kapitalizm paralelinde ilerleyen futbolda para artık oyunun hâkimi durumuna gelmiştir. Tekelleşen üretim mekanizması nedeniyle, üretimden elini ayağını çekip uluslararası sermaye ile iş birliği neticesinde fabrikayı yıkıp stat yapmak kaçınılmaz görünmekte.


Kapatılan tüm SEKA fabrikaları yüzünden yılda kâğıt ve karton ithalatına 3,5 milyar dolar ödüyoruz. Futbol kulüplerinin de toplam zararı 6,5 civarında. Sadece dört büyüklerin borcu 17 milyar TL. Ve 2007 yılından itibaren yapılan 29 tane statta harcanan para 1 milyar 837 milyon 600 bin dolardır. 250 gram ekmek ise 3 TL...{jcomments on}

                    linkedin-logo Paylaş                        Flipboard -logo Paylaş

Bu İçerik  944  Defa Okunmuştur
 

Degerli yazarimiz Müslüm Gülhan Cuma, 20 Nisan 2012.

YAZARIN DIGER YAZILARINI GORMEK ICIN TIKLAYIN

Neden Futbol Ekonomisi?

 

www. Futbolekonomi.com’un  vizyon ve misyonu temel olarak  Futbol Ekonomisi Stratejik Araştırma Merkezi’nin (FESAM) vizyon ve misyonuna paralel ve aynı düzlemdedir.

 

Bu bağlamda temel misyonumuz: Futbolun yerel ve küresel makro özelliklerini incelemek ve yeni yapısal modeller önermek; bu kapsamda entelektüel gelişimi hızlandırmak ve buna ilişkin referans olabilecek bir database oluşturmak ve bunu tüm futbol araştırmacılarının emrine sunmak... Bu amaçla yapılan çalışmaları yayımlamak; gerekli her türlü bilimsel futbol araştırma ve geliştirme projelerine entelektüel anlamda destek vermek.

 

Temel Vizyonumuz: Önerilen yeni modellerin gerçekleştiğini görmektir.

 devamı >>>

finansal-futbol-anim-1

tugrulaksar_ge_roportaj

Tuğrul Akşar Güngör Urasın sorularını yanıtlıyor

  Yazar Tuğrul Akşar,
Milliyet Gazetesi Yazarı Güngör Uras'ın
sorularını yanıtlıyor.
detay için tıklayınız..

 

Spor Endexi

 

05/11/2024

Kapanış Günlük
Değişim %
  BİST 100

8.698,48

-0,17

 bjk BJKAS

4,48

-2,18

 fb FENER

100,30

0.00

 gs GSRAY

6,83

+0,15

 trabzon TSPOR

0,93

0,00

   SPOR ENDEKSİ

3.075,321

-0,41

Videolar

Tuğrul, Tuğrul Akşar, Pusula, Ekonomi, Futbol, Futbol Ekonomi, Mali,VİDEONUN DEVAMI VE DİĞER VİDEOLAR İÇİN TIKLAYIN.

İstatistikler

İçerik Tıklama Görünümü : 43917992

TRENDYOL SÜPER LİG 2024-2025 SEZONU

  

 

 Sıra TAKIMLAR 0 G B M A Y AV

1

Galatasaray 13 11 2  0 35 13 22 35
2 Fenerbahçe 13  10   2 1 36  12   24

32

3 Samsunspor 14 9 2  3

29

14 15

29

4 Eyüpspor 14  6   5  3 21 15 6 23
5 Beşiktaş 13 6 4  3  22  15 7 22
6 Göztepe 13 6 3 4 24  19 

  5

 21 
7

Başakşehir

13 5  4  4 21 18 3 19
8 Ç.Rizspor 13 6 1

6

15 20 -5 19
9 Sivasspor 14 5 3 6 18    22  -4 18
10 Konyaspor 14 5 3 6 16 21 -5 18
11 Antalyaspor 13 5 2 6

17

25   -8 17
12 Trabzonspor 13 3 6 4 18  16 2 15
13 G.Antep FK 13 4 3

6

19  21  -2  15
14 Kasımpaşa 13 3 6 4 16 19 -3 15
15 Alanyaspor 13 3 5 5 12 16 -4 14
16

Kayserispor

13

2

6 5 13 25 -12 12
17 Bodrum FK 14 3 2 9 10 21 -11 11
18 Hatayspor 13 5 7 12 20  -22 8

19

A.Demirspor 13 0 2 11 9 31 -22

 

                 

Okur Yazar


Futbolun ekonomisi, mali, hukuksal ve yönetsel kısmına ilişkin varsa makalelerinizi bize gönderin, sizin imzanızla yayınlayalım.

Yazılarınızı  info@futbolekonomi.com adresine gönderebilirsiniz. 

 

 

Annual Review of Football Finance 2023

Annual Review of Football Finance 2023

Deloitte Sports Grup'un Avrupa Futbol Finansmanına ilişkin 32. kez düzenlediği yıllık futbol finans raporuna göre, Avrupa futbol pazarı 2021 - 22 sezonunda bir önceki yıla göre %7 büyüyerek 29.5 Milyar Euro büyüklüğüne ulaştı. Rapora ulaşmak için tıklayınız

Deloitte Money League - 2024

Deloitte Money league 2024

Deloitte Money League Raporunu 27. kez yayınladı. Rapora göre Avrupa'nın en zengin 20 kulübünün 2022-23 sezonunda gelirleri toplam 10.5 Milyar Euro'ya ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

UEFA Kulüp Finans&Yatırım Raporu 2024

 

UEFA Raporu-2023

UEFA Kulüp futbolunun finansal durumları ve yatırımlarına ilişkin yıllık görünüm ve benchmark raporunu yayınladı. Okumak için tıklayınız

 


 

2021-Money-league-Raporu

 

Yirmidördüncü Deloitte Money League raporuna göre Barcelona'nın 715.1 Milyon Euro'luk geliriyle ilk sırada yer aldığı, tamamı merkez lig kulüplerinden oluşan ve bir önceki yıla göre gelirleri %12 azalan Para Ligi raporunu okumak için tıklayınız

 


 

 

annual report 202021 photo

 

Avrupa Futbolunun patronu UEFA’nın gelirleri 5.7 Milyar Euro’ya Ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

 


 

 UEFA-Kulup-Futbolu-Lisanslama-2023


UEFA’nın 2023’te yayınladığı en son  Kulüp Lisanslamaya İlişkin Karşılaştırma raporuna göre kulüpler Pandemi döneminde 7.3 Milyar Euro zarar ettiler. UEFA raporu, Avrupa kulüp futbolunun endişe verici bir resmini çiziyor. Raporu okumak için tıklayınız.

 


    

191112 Aktifbank Ekolig

 

Türk futbolunun gelirlerinin ve ekonomik görünümünün mercek altına alındığı Futbol Ekonomi Raporu – EkoLig'in dördüncü sayısı yayınlandı. Süper Lig’in 2017-2018 sezonu sonunda 3,2 milyar TL olan geliri, 2018-19 sezonunda 4,2 milyar TL’na ulaştı. Bkz.

 

 

master bm report lowres

 

The European Club Footballing Landscape 2022


UEFA'nın Avrupa Lulüp futboluna ilişkin 13, kez yayınladığı, Covid-19'un etkilerinin de analiz edildiği raporu okumak için Bkz.


 

 EkoSpor-y

“Ekospor’un aylık bültenlerinden haberdar olmak için tıklayınız”

 

Süper lig Marka değeri araştırma

''Taraftar Algısına Göre Türkiye Süper Ligi Marka Değerini Etkileyen Faktörlerin ve Marka Değeri Boyutlarının Değerlendirilmesi'' Prof. Dr. Musa PINAR öncülüğünde yapılan bu araştırmayı okumak için tıklayınız.

 

 

the-european-elite-2019

KPMG Avrupa’nın 32 Elit Kulübünün değerlemesini yaptı. Süper Lig’den Galatasaray ve Beşiktaş’ın da bulunduğu bu raporda en değerli kulüp 3.2 Milyar Euroluk değeriyle Real Madrid oldu. Raporu okumak için tıklayınız.
 

Endustriyel_futbol

 

Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı Üzerine

Futbolun Endüstriyel gelişimi, kulüplerin sportif ve iktisadi/mali yapılanışını derinden etkiliyor. Dorukhan Acar’ın Kurumsal Yönetim temelli yaklaşımı ile "Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı"yı okumak için tıklayınız

 

 

Türkiye'de Kadın Futbolunun Gelişimi ve Günümüzdeki Durumu

 

imagesCAVM4O4L

 

Dr. Lale ORTA’nın Kadın Futboluna Entelektüel Bir Yaklaşım Sergilediği makalesi için tıklayınız.” 

 

 

İngiliz Futbolunda Kurumsal Yönetişim Üzerine

 

governance_in_football

 

Tüm kulüplerimize ve Türk Futbol yapılanmasına farklı bir bakış açısı kazandırabileceğini düşündüğümüz, İngiliz Parlementosu’nun Kültür, medya ve spor Komitesi’nin hazırladığı raporu okumak için tıklayınız. 

 

money-and-soccer

“Money scorring goals”, Gerçekten de “Para Gol Kaydedebiliyor mu? “

Euro 2012’nin olası ekonomik etkilerini
okumak için tıklayınız. 



FFP

Futbolda Finansal Sürdürülebilirlik Kapsamında ''Finansal Fair Play Başa Baş Kuralı ve Beşiktaş Futbol Kulübü Üzerinde Bir Uygulama 
Hüseyin AKTAŞ/Salih MUTLU,

okumak için tıklayınız.