Dr. Lale Orta – 18 Mart 2012  “Taksim Stadı’nda (1921-1939) maça seyirciler en şık giysileri içinde gelirdi. Tribünler dolunca, hanımefendiler ve beyefendiler saha kenarına konulan iskemlelerden maçı izlerdi.

Türkiye’de futbol işte bu güzellikler içinde yaygınlaşıp gelişiyordu. Kötü tezahürat diye bir şey stat kapılarımızın öylesine uzağında idi ki…”

Futbolun geleceğine katkıda bulunmak, ilgiyi artırmak, şiddet ve düzensizliği önlemek, çirkin ve kötü tezahürata engel olmak ve ailelerin rahatlıkla izleyebileceği müsabaka ortamı oluşturmak konusunda önemli katkılar sağlayacağı düşüncesiyle, 2011-2012 sezonunda geçerli olmak üzere, "Güzel Oyun Güzel Kalacak" sloganıyla "Kadınların ve 16 yaş altı çocukların müsabakalara ücretsiz girme" projesi başlatıldı.

Türkiye Futbol Federasyonu tarafından "Kadınların ve 16 yaş altı çocukların müsabakalara ücretsiz girme" projesi, 30 Eylül- 3 Ekim 2011 tarihlerinde oynanan Spor Toto Süper Ligi’nin 5. hafta maçları ile hayata geçti. Türkiye Futbol Federasyonu’nun bu kararının ardından “seyircisiz maç oynama cezaları” kadın ve çocuklar için ücretsiz maç izleme şölenine dönüştürülmek istendi.

20 Eylül 2011 tarihinde oynanan Fenerbahçe- Manisa maçında, Şükrü Saraçoğlu Stadı’nın hiçbir şekilde dolamayacağı, en fazla 5-10 bin seyirci geleceği düşünüldü, söylendi ve yazıldı. Oysa Dünya seyirci tarihinde bir ilk yaşandı ve Fenerbahçe-Manisa maçı için tam 41.663 kadın ve çocuk Şükrü Saraçoğlu Stadı’nı doldurdu.

Fenerbahçeli kadın taraftarlar, futbolun ve futbol sevgisinin yalnızca erkeklere ait olmadığını, olanak tanındığında, taraftarlıklarıyla ne kadar çağdaş olduklarını göstermiş oldular. Ayrıca bu maçla birlikte futbol endüstrisi, kadın taraftarları fark ederek ürünlerini kadınlara uygun hale getirdiler. Manisa ve Sivas maçlarındaki Fenerbahçeli kadın seyircilerin satın aldıkları logolu ürünler, kadın ve çocuk giyim ürünlerinin satışında yüzde 25 artışa neden olarak, toplam cironun yüzde 25'ini oluşturdu. Böylece Türkiye’de futbol endüstrisi için kadın seyircilerin önemi açıkça ortaya çıkmış oldu.  

Türkiye Süper Ligi’nde kadın ve çocuk seyircilerle oynanan ilk Fenerbahçe-Manisa maçını, Bursa-Galatasaray, Ankaragücü-Trabzon, Beşiktaş-Mersin İdman Yurdu, Fenerbahçe-Sivas, Bursa-K. Karabük ve Beşiktaş-Trabzon maçları izledi.

Bursaspor-Galatasaray maçında bir pozisyon sonrasında kadın taraftarların toplu bir şekilde hakeme;  küfürle tepki göstermeleri öğrenilmiş davranışlar olarak değerlendirildi. Bu durumu, sporun özünü oluşturan Fair Play ruhuyla henüz yeni tanışmalarına bağlayabilir ve erkek taraftarların uzun yıllardır kadınların bilinçaltlarında bıraktıkları izler olarak da düşünebiliriz. 

Kadın taraftarlar ve çocuklar eşliğinde oynanan son Beşiktaş-Trabzonspor maçında Fair Play adına yaşanan güzel örneklerle umutlarımız yeniden tazelendi, yeşerdi. Beşiktaş-Trabzonspor karşılaşmasını 21 bin kadın ve çocuk taraftar izledi. İnönü Stadı, kadın ve çocuk taraftarların tezahüratları ve atkı şovlarıyla adeta karnaval yerine döndü. Trabzonsporlu kadın ve çocuk taraftarlar da karşılaşmaya büyük ilgi gösterdiler ve kendilerine ayrılan 1600 kişilik yeri doldurdular. Beşiktaşlı kadın taraftarlar, Trabzonlu taraftarları alkışlayarak “sportmen taraftarlık” örneği gösterdiler. Beşiktaşlı bir taraftarın oyundan çıkan Trabzonsporlu Volkan Şen’in formasını istemesi ve alması da, Fair Play adına güzel örnekler olarak belleklerimizde iz bıraktı. Maçtan sonra iki kadın taraftarın saç saça kavgası da münferit bir olay olarak değerlendirilmeli ve maçta yaşanan güzelliklere gölge düşürmemelidir.

Kadın taraftarların geldiği maçlarda değişen hiç bir şeyin olmadığı görüşünü öne sürenler için, futbol geçmişimizde yaşanan şiddet olaylarından bazılarını hatırlatalım:

Ülkemiz Futbolunda Yaşanan Şiddet Olayları

Futbolda ülkemizin başına gelen en büyük şiddet felaketi, 1967 yılının Eylül ayında, Kayserispor ile Sivasspor arasında oynanan İkinci Lig karşılaşmasında yaşanmıştır. İki takımın taraftarları arasında çıkan arbede de 48 kişi ölmüş, 600 kişi yaralanmış, stadın tribünleri yakılıp yıkılmıştı. (Hürriyet, 16 Nisan 2000)

 “Sahada silahlı kovalamaca” (Milliyet, 21 Nisan 1992)

“Türkiye Kupasına veda eden Beşiktaşlılar çılgına döndü. Kocaelispor taraftarına saldıran fanatikler bir genci bıçakladılar” (Takvim, 6 Mart 1997)

“Arka arkaya gelişen olaylar. Ogün’e linç girişimi, Mustafa Denizli’ye yapılan saldırı ve son olarak Beşiktaş Yöneticisi İlker Özbilek’in suratına patlayan tokat.” (Hürriyet 6 Mayıs 1997)

 “Zaferi kutlarken katil oldular” ( Güneş, 31 Ağustos 1997)

 “Kahvehanede maç yorumu yapan gençleri uyaran iki kişi av tüfeğiyle öldürüldü. Futbol cinayeti: 2 ölü” (Posta, 4 Mayıs 1998)

 “Avni Aker’de çağdışı görüntüler” (Star, 17 Ekim 1999)

“Galatasaray-Fenerbahçe maçı sonrası protokol tribününde çıkan olaylar sonucunda Fatih Altaylı başından ve elinden yaralandı” (Sabah, 11 Mart 2003)

“Maç değil savaş: Göztepe ve Karşıyaka maçı sırasında birbirine giren taraftarlar Alsancak stadını cehenneme çevirdi. 4 yerinden bıçaklanan KSK taraftarı Murat Kongu kurtarılamadı” (Vatan 7 Ağustos 2003)

“Trabzon-Fener maçında atılan taşla başından yaralanan Büşra: Başka kardeşlerin kanı akmasın” (Star 6 Eylül 2003)

“Silahı bir demet nergise sakladı: Eski hakem ve spor yorumcusu Dr. Ahmet Çakar silahlı saldırıya uğradı” (Hürriyet, 26 Şubat 2004)

“Maç başlamadan kavga çıktı. Beşiktaşlı ve Bursalı taraftarlar birbirine girdi. Taşlar ve sopaların havada uçuştuğu kavgada polisler biber gazı kullandı. Hayati tehlikesi olanlar var” (Milliyet, 5 Aralık 2010)

“Bursa’da holigan dehşeti: Bursaspor-Beşiktaş maçı öncesi stat etrafında yaşanan olaylar nedeniyle karşılaşma iptal edildi” (Hürriyet, 8 Mayıs 2011)

Futbol Disiplin Talimatının, Disiplin Cezaları bölümünün 32. Maddesi “seyircisiz oynama” cezasıdır. Bu ceza, Futbol Federasyonu’nun kadınlarla ilgili aldığı karardan önce, tüm futbol kamuoyu tarafından eleştirilen ve seyircisiz oynanmaması yolunda adeta görüş birliğine vardığı bir ceza türüydü. Kadın taraftarları tribünlere getirmek de futbolumuz için düşünülen ve istenilen bir durumdu, fakat bunun gerçekleşmesi için çeşitli önlemlerin alınması ve projelerin geliştirilmesi gerekiyordu. Türkiye Futbol Federasyonu, aldığı bir kararla iki olumsuz durumu birleştirerek olumlu bir sonuç elde etmek istemişti. Buna göre, hem maçlar seyircisiz oynanmayacak, hem de kadınlar maçlara gidecekti.

Federasyonun başlarda alkışlarla karşılanan bu ‘iyi niyetli’ kararı zamanla eleştirilerin hedefi haline geldi. Bu eleştirilerden bazılarını ele alırsak: 

“Seyirci kelimesinin karşılığında, kadınlara yer yokmuş”

“Seyirci demek aslında ‘erkek’ demekmiş”

“Kadın aslında fasulyeden seyirciymiş”

“Kadınları seyircisiz maç cezası karşısında konumlandırmaları pozitif ayrımcılık değil”

 “Seyircisiz derken bunun erkekler olduğu aşikâr”

 “Cinsiyet ayrımcılığı var”

“Endüstri haline gelen, her türlü kirli ilişkiyi barındıran sektörün, yapılanması da erkekçe”  “Kadınlar ‘etkisiz eleman’ ya da ‘dolgu malzemesi’ gibi kullanılıyor”

“Bakın ne kadar da düşünceliyiz” demek ‘cinsiyetçi’ ve ‘işini bilir’ bir mantığın ürünü olsa gerek”

Tüm bu olumsuz eleştirilerin sonucunda, Türkiye Futbol Federasyonu 2012-2013 sezonundan itibaren kararını uygulamadan kaldırmayı planlıyor. Tribün olayları ve küfür nedeniyle daha önceki dönemde boş tribünlere, Mehmet Ali Aydınlar döneminden itibaren de kadın ve çocuk taraftarlarla oynanan maçlar, Demirören federasyonu tarafından değiştirilerek önümüzdeki yıldan itibaren seyircili oynanması ve para cezalarının en az 2’şer kat artırılması düşünülüyor.

Seyircisiz maçlara kadın taraftarların alınması kararı değişebilir, fakat bu kararın alınmasının altında yatan gerçek niyetten asla vazgeçilmemelidir.

Yıllar önce maçlara kuyruklarda bekleyerek girdiğim ve tribünlerde bulunan tek tük kadın taraftardan biri olduğum zamanlardan, başka kadın futbol takımı olmadığı için, erkeklerle maç yaptığımız zamanlara, antrenörlük kursuna katılan ilk kadın olarak, bir erkek antrenör adayının yerini aldığımın düşünüldüğü zamanlardan, futbolun sadece erkeklere ait olduğunun söylendiği zamanlara, üniversitelerde kızların futbol dalına alınmadığı zamanlardan, başarılarım örnek gösterilerek alınmasına karar verildiği zamana kadar verdiğim mücadeledeki en önemli gerçeğim futbolu çok sevmem ve insan olarak benim de buna hakkımın olduğuna inanmamdı.

Türkiye’de yıllardan beri futbolda erkekler lehine yapılan ayrımcılığı bizzat yaşayan biri olarak, kadınlar lehine yapılan her türlü pozitif ayrımcılığı destekliyorum…

Benim gibi futbolu çok seven ve içinde yer almak isteyen tüm kadınlar için, Türkiye Futbol Federasyonu’nun kadınlara verdiği destek mutlaka devam etmelidir. Futbol kazandığı/kazanacağı yeni taraftarlarıyla yepyeni bir çehreye kavuşacaktır. Şiddet ve düzensizliği önlemek, çirkin ve kötü tezahürata engel olmak ve ailelerin rahatlıkla izleyebileceği müsabaka ortamlarını oluşturmak, arzu edilen seviye ve güzelliklere el ele ve beraberce yüründüğünde, daha anlamlı ve daha da güzel olacaktır. Kadınlar sadece tribünlerde değil, futbola dair her yerde olmalıdırlar…  

Unutmamalı ki;   Ulusal Kurtuluş Savaşımızı, askerine aş taşıyan, mermi taşıyan Türk kadını ile geleceğe birlikte adımlarla kazandık. Türk futbolu da bu zor günlerinde yine kadınlarla birlikte temiz futbola ve geleceğe beraber ulaşacaklardır…{jcomments on} 

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş