Dr. Lale Orta – 11.02.2012

Mehmet Ali Aydınlar, Göksel Gümüşdağ, Lütfi Arıboğan ve Kemal Olgaç'ın istifaları üzerine, Türkiye Futbol Federasyonu Yönetim Kurulu, 27 Şubat 2012 tarihinde Ankara'da Seçimli Olağanüstü Genel Kurul yapılmasına ve Hüsnü Güreli'nin de Genel Kurul'a kadar, Türkiye Futbol Federasyonu Başkanlığına vekâlet etmesine karar verdi.

29.06.2011 tarihinde, tek başkan ve tek liste ile yapılan seçimli Olağan Genel Kurulu’ndan yaklaşık sekiz ay sonra, Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı ve tüm kurulları yeniden seçilecektir.

Federasyonlar; aynı alandaki çeşitli kuruluşları bir arada toplayan dayanışma birlikleridir. Futbol Federasyonu; futbol faaliyetlerini yürütmek, futbolun gelişmesini ve yayılmasını sağlamak, kararlar almak, uluslararası kuralları ve her türlü talimatları uygulamak, yurt içi ve yurt dışı futbol faaliyetleri ile uluslararası müsabakalar için plan, program ve benzeri her türlü düzenlemeyi yapmak için kurulan üst yönetimlerdir

Dünyanın ilk futbol federasyonu 1863 yılında İngiltere de kurulmuştur. 1866 yılında İngiltere, İskoçya, Galler ve İrlanda Futbol Federasyonlarının bir araya gelmesiyle ilk Uluslararası Futbol Birliği Kurulu olan “IFAB” kurulmuştur. 1898 yılında İtalya Futbol Federasyonu, 1900 yılında Almanya Futbol Federasyonu, 1904 yılında Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği-FIFA, 1913 yılında İspanya Futbol Federasyonu,  1954 yılında da Avrupa Futbol Federasyonları Birliği-UEFA kurulmuştur.

Türkiye Futbol Federasyonu 1923 yılında kurulmuştur. Kurulduğu günden bugüne kadar, Türkiye Futbol Federasyonu’na 40 kişi başkanlık yapmış ve ortalama 2 yıl görevde kalabilmişlerdir. Türkiye’de Federasyon başkanlarının normal görev sürelerinin 4 yıl olduğu düşünüldüğünde, hızlı bir devinim olduğu ortadadır.

Bu çalışmamız, Türkiye, İngiltere, Almanya, İspanya ve İtalya Futbol Federasyonları ile FIFA ve UEFA’nın yönetim kurulu başkanlarının görev sürelerinden yola çıkarak, görev süreleri ile başarı arasında bir ilişki olup olmadığını saptamak üzerine yapılmıştır.

İngiltere Futbol Federasyonu

Dünyanın ilk futbol federasyonu 1863 yılında İngiltere de kurulmuştur. İngiltere Futbol Federasyonu’nun kurulduğu yıldan günümüze kadar geçen 149 yılda, 17 federasyon başkanı görev almıştır. İngiltere Futbol Federasyonu’nda görev yapan federasyon başkanlarının isimleri ve görev yaptıkları yıllar Tablo 1’de verilmektedir.

Tablo 1. İngiltere Futbol Federasyonu Başkanları ve Görev Yılları

Almanya Futbol Federasyonu

Almanya Futbol Federasyonu’nda, kurulduğu 1900 yılından günümüze kadar geçen 112 yılda, 11 federasyon başkanı görev almıştır. Almanya Futbol Federasyonu’nda görev yapan federasyon başkanlarının isimleri ve görev yaptıkları yıllar Tablo 2’de verilmektedir.

Tablo 2. Almanya Futbol Federasyonu Başkanları ve Görev Yılları

İspanya Futbol Federasyonu

İspanya Futbol Federasyonu’nun kurulduğu 1913 yılından günümüze kadar geçen 99 yılda 21 federasyon başkanı görev almıştır. İspanya Futbol Federasyonu’nda görev yapan federasyon başkanlarının isimleri ve görev yaptıkları yıllar Tablo 3’de verilmektedir.

Tablo 3. İspanya Futbol Federasyonu Başkanları ve Görev Yılları

İtalya Futbol Federasyonu

İtalya Futbol Federasyonu’nun kurulduğu 1898 yılından günümüze kadar geçen 114 yılda 32 federasyon başkanı görev almıştır. İtalya Futbol Federasyonu’nda görev yapan federasyon başkanlarının isimleri ve görev yaptıkları yıllar Tablo 4’de verilmektedir.

Tablo 4. İtalya Futbol Federasyonu Başkanları ve Görev Yılları

Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği-FIFA

Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği FIFA’nın kurulduğu 1904 yılından günümüze kadar geçen 108 yılda, 8 başkan görev almıştır. Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği FIFA’da görev yapan başkanların isimleri ve görev yaptıkları yıllar Tablo 5’de verilmektedir.

Tablo 5. FIFA Futbol Federasyonu Başkanları ve Görev Yılları

Avrupa Futbol Federasyonları Birliği-UEFA

Avrupa Futbol Federasyonları Birliği UEFA’nın kurulduğu 1954 yılından günümüze kadar geçen 58 yılda, 6 başkan görev yapmıştır. Avrupa Futbol Federasyonları Birliği UEFA’da görev yapan başkanların isimleri ve görev yaptıkları yıllar Tablo 6’de verilmektedir.

Tablo 6. UEFA Futbol Federasyonu Başkanları ve Görev Yılları

Türkiye Futbol Federasyonu

Türkiye Futbol Federasyonu, Türk sporunun ilk kurumsal yapısı olan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı’nın kurulmasının ardından, ‘Futbol Heyet-i Müttehidesi’ adıyla 1923 yılında kurulmuş ve ilk başkanlığını Yusuf Ziya Öniş yapmıştır. Kurulduğu günden bugüne kadar geçen 89 yılda, Türkiye Futbol Federasyonu’na 40 kişi başkanlık yapmıştır. 

Türkiye Futbol Federasyonu’nda görev yapan federasyon başkanlarının isimleri ve görev yaptıkları yıllar Tablo 7’de verilmektedir.

Tablo 7: Türkiye Futbol Federasyonu Başkanları ve Görev Yılları

Sonuç ve Öneriler

Dünya ve Avrupa futbolunun başkanlık düzeyinde yöneticileri ile dünya futbolunda söz sahibi ülke federasyonlarının başkanlarının görevde kaldıkları ortalama sürenin uzun olması, sürdürülebilir sportif başarıyı getiren en önemli etkenlerden birisidir. Uluslararası futbol organizasyonlarında başarı, çok uzun ve zorlu mücadeleler sonucunda kazanılmaktadır. Başarıların sürdürülebilir olması, yeni hedefler doğrultusunda, uzun vadeli kalıcı planlar ve stratejiler geliştirmekle mümkün olmaktadır.  Bu bağlamda; sürdürülebilen yönetimlerle birlikte, sürdürülebilir başarılar ortaya çıkmaktadır. Sportif başarıların yakalanması ve sürdürülebilir olması tesadüflere bağlı değildir. Çalışmamızda da, yöneticilerin görev süreleri ile sportif başarılar arasında doğru orantılı bir ilişki olduğu çok net bir şekilde anlaşılmaktadır.

Buna göre; Almanya: 3 kez Dünya şampiyonluğu, 4 kez Dünya ikinciliğini, 4 kez Dünya üçüncülüğü, 3 kez, Avrupa Şampiyonluğu, 3 kez de Avrupa ikinciliği kazanmıştır. Almanya’nın, bu başarısını getiren en önemli faktörlerden birisi sürdürülebilen yönetim yapılarıdır. Almanya; Dünya ve Avrupa Şampiyonluklarını kazandığında, Federasyon Başkanları’nın en az 5 yıllık deneyimleri vardı (Tablo 8).

Tablo 8. Almanya’nın Başarılarında Federasyon Başkanlarının Deneyim Yılı

İspanya; 2008 yılında Avrupa şampiyonu, 2010 yılında da dünya şampiyonu olduğunda,  Federasyon Başkanı 20 yılın üzerinde bir deneyime sahipti.

Türkiye Futbol Federasyonu’na; 8 yıl 4 ay kesintisiz olarak en uzun süre başkanlık yapan Şenes Erzik döneminde (1989-1997); genç takımımız, 1991 Akdeniz Oyunları’nda finale çıkarak Türk Futbol Tarihi’nde milat olmuştur. Ondokuz yaş altı takımımız 1990–1992 sezonunda Avrupa şampiyonu, 1992–1993 sezonunda da Avrupa ikincisi olurken, onyedi yaş altı takımımız 1993-1994 sezonunda Avrupa şampiyonu olmuştur. Ayrıca aynı dönemde, A Milli Takımımız bir ilki başararak 1996 yılında İngiltere’de düzenlenen Avrupa Futbol Şampiyonası Finalleri’ne katılmaya hak kazanmıştır.

Türkiye Futbol Federasyonu’na; yaklaşık 9 yıl başkanlık yapan Haluk Ulusoy bir kez atama, 3 kez de seçilerek göreve gelmiştir. Görev yaptığı 1997-2004 ve 2006-2008 yılları arasında önemli başarılar elde edilmiştir. Türk futbolunun kulüpler düzeyinde en önemli uluslararası başarısı olan UEFA kupası ve Süper Kupa 2000 yılında elde edilmiştir. Yine Türk futbol tarihinin en büyük başarısı olan Dünya üçüncülüğü kazanıldığında, Haluk Ulusoy’un 6 yıllık Başkanlık deneyimi vardı.

Federasyon Başkanlarının Ortalama Görev Süreleri

18 Ocak 2012 tarihinde FIFA sıralamasında birinci olan İspanya Federasyon başkanlarının ortalama görev süresi 4,5 yıl, üçüncü olan Almanya Federasyon başkanlarının ortalama görev süresi 10 yıl, 29. sırada olan Türkiye Federasyon başkanlarının ortalama görev süresi 2 yıldır. Federasyon başkanlarının ortalama görev süreleri Tablo 9’de verilmektedir.

Tablo 9. Federasyon Başkanlarının Ortalama Görev Süreleri

Türkiye Futbol Federasyonu Yeni Başkanı’nın Görev Süresi Ne Kadar Olur?

Türk futbolunda, 27 Şubat’ta yeni bir sayfa açılacak ve Genel Kurul; Türk futbolunun içinde bulunduğu krizden kendini en az zararla kurtarabileceğini umduğu yeni başkanını seçecektir.

Türkiye Futbol Federasyonu Statüsü’nün 38. Madde’sine göre; Genel Kurul’da Başkan Adayı olabilmek için, Genel Kurul toplantısından en geç yedi gün önce TFF Genel Sekreterliği’ne yazılı olarak başvurması zorunludur. Ayrıca başkan adayları, delegelerin beşte birinin yazılı teklifini de Genel Kurul toplantısında, Divan Kurulu’na sunmak zorundadır. Her delegenin yalnızca bir başkan adayı gösterme hakkının olduğu ve dört yıl görev süresi olan Başkanlık için aday olacak kişilerde bazı şartlar aranmaktadır:

a) 25 yaşını doldurmuş ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmalıdır.

b) Seçim tarihinden önceki beş yıl içerisinde, toplamda iki yıl hak mahrumiyeti cezası ile cezalandırılmamış olmalıdır.

c) Temerrüt halinde, kesinleşmiş vergi ve sosyal sigorta prim borcu bulunmamalıdır.

d) Kasten işlenen bir suçtan dolayı iki yıldan fazla süreyle hapis cezasına ya da Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamalıdır.

e) Yukarıda sayılan yüz kızartıcı suçlardan biriyle hüküm giymiş kişilerin cezaları ertelenmiş, paraya çevrilmiş veya affa uğramış olsa bile Başkan olmaları mümkün değildir.

f) TFF üyesi olan ve profesyonel futbol liglerinde yer alan kulüplerde, başkanlık veya yönetim kurulu üyeliğinde bulunanların, seçimden önce TFF Başkanı seçildikten sonra derhal o görevlerinden istifa edeceklerine dair yazılı bir taahhütname vermeleri zorunludur.

Yukarıdaki şartlar, Türk Futbolunun Liderini seçmek için yeterli midir? 

Futbol Liderini Arıyor

Kurumlar için liderler oldukça önemlidir. Kurumların etkinliğinden liderler sorumludur. Kurumsal başarı veya başarısızlık liderlik davranışlarıyla ilgilidir. Kurumun sağlamlığı ve güvenilirliği liderin elinden geçer. İyi bir lider; yüksek duyarlılık düzeyine sahip, önderlik eden, sonuç üreten, bir hedefe nasıl ulaşılacağını gösteren ve herkesin yararlanacağı gelişmeler kaydeden kişidir. Lider, kurumsal stratejileri yerine getirmek için ortak bir kararda buluşmalı ve anlaşma sağlayabilmelidir. Liderin; inandırma, ikna etme, motive etme, stratejileri destekleyecek kurum kültürü ve değerlerine şekil verme yeteneğinin olması gerekmektedir. Hedefi belirlemeli, etik değerlere sahip olmalı, sonuç alabilmeli, çıtayı yükseltmeli ve kaynaklar yaratabilmelidir.

Türk futbolunun yeni seçilecek liderinin; uluslararası ilişkileri güçlü, girişimci, stratejik işbirlikleri gerçekleştirmiş, değişime açık, üretim, pazarlama ve finans gibi fonksiyonları bilen, kurumsal yönetim ilkelerini benimseyip uygulayabilen, yenilikleri ve krizleri yönetebilen vizyon sahibi biri olması gerekmektedir. Futbolu birleştirmeli, düzenleyebilmeli, işleyebilmeli, yönlendirebilmeli ve yönetmelidir. 

Fransız romancı, deneme yazarı ve eleştirmen Marchel  Proust şöyle diyor: “Bir buluşa doğru yolculuk yapabilmek için yeni manzaralara değil, yeni gözlere gereksinim vardır.”

Türkiye Futbol Federasyonu’nun yeni liderinin mutlaka “Vizyoner bakışlı gözlere ve özelliklere sahip bir Lider” olması gerekmektedir. Çünkü kriz yönetme becerilerine ilişkin algılarla, vizyoner liderliğe ilişkin algılar arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmaktadır.

Türk futbolu, Olağanüstü Genel Kurulu’nda yeni vizyoner liderini seçemezse, bir başkan daha darağacının ışıltılı gölgesinde yerini alacaktır... 

Kaynaklar

www.fifa.com

www.uefa.com

www.tff.org

www.thefa.com

http://www.dfb.de/

http://www.rfef.es/

http://en.wikipedia.org

http://www.figc.it/en/3120/2199/ListaPresidenti.shtml

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş