Futbolekonomi- 29 Temmuz 2025 UEFA Kadınlar Avrupa Futbol Şampiyonası İngiliz kadın Milli takımının şampiyonluğuyla sona erdi.

Kadın futbolunda son zamanlarda ekonomik ve finansal olarak önemli gelişmeler yaşandı. Daha geniş bir perspektif için, bu turnuvayı 2023 FIFA Kadınlar Dünya Kupası ve UEFA Erkekler EURO 2024 ile de karşılaştıralım.

Gelir

Bütçeye göre, Kadınlar EURO 2025, 128 milyon avro gelir elde edecek; bu da İngiltere'de 2022'de düzenlenen bir önceki turnuvanın iki katından fazla. Daha da etkileyici olanı, bu rakamın 2017'de Hollanda'da düzenlenen 12,7 milyon avronun on katı olması. Sadece 20 yıl önce, 2005 turnuvası 4 milyon avrodan daha az gelir elde etmişti.

Gelirin büyük kısmı, 72 milyon avro (%56) değerindeki medya haklarından, ardından 41 milyon avro (%32) ticari haklardan ve ardından 15 milyon avro (%12) bilet ve konaklama gelirlerinden geliyor.

Medya Hakları

Medya hakları, bir önceki Kadınlar EURO'sundan bu yana neredeyse iki katına çıkarak 37,5 milyon avrodan 72 milyon avroya yükseldi. Bunlar, yalnızca 12 yıl önce İsveç'te 4 milyon avronun altındaydı.

Etkinlik, küçük ve niş bir pazardan ana akımın önemli bir parçasına dönüşerek neredeyse 200 ülkede televizyonda yayınlandı ve 500 milyon canlı izlenme bekleniyor. Bu, 2022'de kaydedilen 374 milyonluk izlenme sayısına göre önemli bir artış anlamına geliyor.

Artan ilgiye örnek olarak, İngiltere'nin yarı finalde İtalya'yı yendiği maçı 10,2 milyon kişi izledi. Bu, ITV'nin yılın en yüksek reytingiydi. Ayrıca, çeyrek finalde İsveç'e karşı dramatik penaltı atışları sonrasında kazanılan galibiyet, BBC'de 7,4 milyonluk bir izleyici kitlesine ulaşırken, en yüksek izleyici payı etkileyici bir şekilde %65 oldu.

Ticari Haklar

Medya hakları en büyük gelir kaynağı olmaya devam etse de, en hızlı büyümeyi ticari haklar gördü ve 2022'deki 15,3 milyon avrodan neredeyse üç katına çıkarak 41 milyon avroya ulaştı. Son iki edisyondan önce, bu rakam çok azdı.

UEFA, İsviçre'deki etkinliğin "20'den fazla markanın Kadınlar EURO 2025 ortak ailesine katılmasıyla, bir UEFA turnuvası için bugüne kadarki en büyük sponsorluk programını çektiğini" belirtti.

Aslında, Amazon, AXA, Booking.com, Lidl, PepsiCo, Unilever, Visa ve Volkswagen gibi büyük markaların da aralarında bulunduğu 11 UEFA kadın futbolu sponsoru, beş küresel turnuva sponsoru ve beş ulusal sponsor olmak üzere 21 sponsor ortağı bulunuyor.

Bu markalar, kadın futbolunun erkek futbolundan farklı bir kitleye ve geniş bir erkek taraftar yelpazesine ulaşabileceğini takdir etmiş olmalı.

Biletler ve Konaklama

Bu yılki etkinlik, bilet ve konaklama alanında da yeni bir rekora imza attı ve 2022'deki 10,4 milyon avrodan 14,6 milyon avroya (%40) yükseldi. Bu, Hollanda'da 2017 yılında elde edilen 2,8 milyon avronun beş katından fazlaydı.

Bu büyüme kısmen UEFA'nın biletlerin 25 İsviçre Frangı'ndan başlamasıyla makul bir fiyatlandırma politikası uygulama kararından kaynaklanıyordu ve bu sayede her yerde iyi bir kalabalık çekiyordu.

Paradoksal olarak, bu durum zengin İsviçre'de bazı sorunlara yol açmış olabilir; çünkü bazıları, zengin İsviçrelilerin, bilet satın alsalar bile, maçları kaçırmaktan çok da rahatsız olmayacaklarını, çünkü kaybı kolayca karşılayabileceklerini düşünüyordu. Ancak gerçek şu ki, binlerce taraftar maça geldi.

Seyirciler

İsviçre'deki stadyumların nispeten küçük olmasıyla ilgili endişeler de vardı (Basel'deki St. Jakob-park, sadece 34.250 kişilik kapasitesiyle en büyüğü), ancak yoğun katılımlı taraftar statları doldurdu.

Nitekim, 2022'de İngiltere'deki 574.875'lik önceki rekoru rahatlıkla geçen 657.291 kişilik toplam katılım, 2013 İsveç turnuvasındaki 217.088 kişilik seyirci sayısının yaklaşık üç katıydı.

Bu, 2002 İngiltere'sinde muazzam seyirci sayısına sahip birkaç maçın yanına bile yaklaşamadığı düşünüldüğünde, önemli bir başarıdır. Örneğin, Wembley'de İngiltere ile Almanya arasında oynanan final maçı 87.192 seyirciye ulaşırken, ev sahibi Avusturya ile Old Trafford'da oynanan açılış maçı 68.871 seyirci tarafından izlendi.

Elbette, Kadınlar Avrupa Şampiyonası'nın önceki versiyonlarından bazılarında daha az takım ve dolayısıyla daha az maç vardı, ancak ortalama seyirci sayısı açısından da büyüme aynı derecede belirgindi. İsviçre'de 21.203 seyirci, İngiltere'deki 18.544 seyirciyi geride bırakarak 21.203'e ulaştı.

Turnuvanın başarısı, grup aşamasında zaten açıkça görülmüştü. Grup aşaması, 461.582 seyirciyle rekor bir sayıya ulaşmıştı. Ortalama seyirci sayısı 19.233'tü ve bu sayı, İngiltere'deki 369.314 seyirci sayısından %25 (92.000) fazlaydı.

Seyirci sayısı eleme turlarında daha da iyiydi; çeyrek finallerde 28.134, yarı finallerde 24.486 ve finalde 34.203'e yükseldi.

Üstelik stadyum kullanımı da mükemmeldi ve toplamda ortalama %97'ydi. Cenevre'deki birkaç grup maçı dışında, her maçta en az %95 doluluk oranı vardı ki, bu harika bir sonuçtu. 31 maçtan 29'u inanılmaz bir şekilde tamamen doluydu.

Elbette, seyirci sayısı stadyum kapasitesine (diğer faktörlerin yanı sıra) bağlıydı; Basel'deki 34.250'den Sion'daki 7.750'ye kadar değişiyordu.

Ortalama seyirci sayısı açısından en iyi stadyum, 34.138 seyirci ile Basel'deki St. Jakob-Park olurken, onu 29.639 seyirci ile Bern'deki Stadion Wankdorf, 23.847 seyirci ile Stade de Genève ve 22.505 seyirci ile Zürih'teki Stadion Letzigrund takip etti.

En yüksek stadyum doluluk oranı, yani seyirci sayısının kapasiteye bölünmesiyle elde edilen oran, Basel'de oldukça etkileyici bir şekilde %99,7 olurken, onu %99,5 ile Bern ve %98,8 ile Luzern'deki Allmend Stadion izledi.

İsviçre, şüphesiz pahalı bir ülke olmasına rağmen coğrafi açıdan kolay erişilebilir olması nedeniyle pahalı ama ulaşımı kolay bir lokasyon seçimiydi. Bu nedenle biletlerin üçte birinden fazlası uluslararası taraftarlar tarafından satın alındı ve özellikle Almanya, İngiltere, Fransa ve Hollanda'dan binlerce kişi sınırdan geldi.

UEFA Futbol Direktörü Nadine Kessler, "Kadınlar Avrupa Şampiyonası'nda hiç bu kadar çok deplasman taraftarımız olmamıştı; 160 ülkeden 233.000 taraftar vardı. Üç yıl önce İngiltere'deki rakam bunun yarısından bile azdı." dedi.

UEFA yaptığı açıklamayla; karşılaşma maliyetlerinin daha yüksek gelire paralel olarak arttığını,  çünkü "takımlara sunulan hizmetlerin erkekler Avrupa Şampiyonası'ndakiyle aynı seviyeye geldiğini" kamuoyuyla paylaştı. Ancak çoğu kişi UEFA ile aynı görüşte değil. 

Bu, özellikle daha yüksek iş gücü, stadyum ve güvenlik maliyetleri anlamına gelirken, UEFA ayrıca maç biletleri olan taraftarlar için ücretsiz toplu taşıma imkânı da sağladı (Almanya'daki erkekler Avrupa Şampiyonası 2024'te olduğu gibi).

Ayrıca ticari ortaklar için TV yayın kalitesini ve envanteri artırdılar.

Sonuç olarak, yarışma maliyetleri 57 milyon avrodan 113 milyon avroya neredeyse iki katına çıkarılarak bütçelendirildi. Bu, 2017'de Hollanda'da ödenen 11 milyon avroya göre önemli bir artış anlamına geliyor.

Ödül Parası

Takımlara ödenen ödül parası, 16 milyon avrodan 41 milyon avroya iki katından fazla artarak, 2017 turnuvası için belirlenen 8 milyon avroluk ödülün beş katına çıktı.

Nadine Kessler, "Ödül parasının ne kadar önemli olduğunu, kamuoyu farkındalığı açısından ne işe yaradığını ve aynı zamanda gelişimi teşvik etme açısından da ne kadar önemli olduğunu bildiğimiz için muazzam bir ilerleme kaydediyoruz." dedi.

16 takımın her biri 1,8 milyon avroluk eleme ücreti aldı ve bu da toplam 28,8 milyon avroya denk geliyor. Bu miktar, toplam ödül parasının %70'ini oluşturuyor.

Geriye kalan %30 ise performans bonuslarından oluşuyor: Grup aşamasında galibiyet için 100 bin avro, beraberlik için 50 bin avro, çeyrek finale yükselme için 550 bin avro, yarı final için 700 bin avro, ikincilik için 850 bin avro ve şampiyonluk için 1,75 milyon avro.

Bunun sonucunda İngiltere 5 milyon avro alırken, diğer finalist İspanya 4,2 milyon avro aldı. İki yarı finalist Almanya ve İtalya sırasıyla 3,25 milyon avro ve 3,2 milyon avro aldı. Mümkün olan en yüksek miktar ise 5,1 milyon avroydu.

Bunu daha iyi anlamak için, İngiltere'nin EURO 2022'yi kazanması durumunda yalnızca 2,1 milyon avro aldığını söyleyebiliriz. Nitekim, bu yaz çeyrek finale kalan sekiz sporcunun tamamı, önceki turnuvanın şampiyonlarından daha fazla ödül kazandı.

Gelişmekte olan ülkeler için en önemlisi, katılım ücretinin 600 bin avrodan 1,8 milyon avroya üç katına çıkmasıydı.

Nitekim, 2022 ile 2025 yılları arasındaki en büyük fark katılım ücretiydi ve bunu kazananlara verilen ve 660 bin avrodan 1,75 milyon avroya yükselen ödül parası takip etti.

Ayrıca, katılımcı ulusal federasyonlar ilk kez, dağıtımın sabit bir yüzdesini oyuncularına ayırmak zorunda kaldı. Bu oran, toplamın %30 ila %40'ı arasında belirlendi ve eleme aşamalarına ulaşan takımlar için %35-40'a yükseldi.

Ödül parasının geri kalanı yalnızca takım giderlerini ve kadın futbolunun gelişimine yönelik gelecekteki yatırımları karşılamak için kullanılacak.

Dayanışma Ödemeleri 2025 Kadınlar Avrupa Şampiyonası'na katılacak milli takımlara seçilen Avrupa kulüplerine tazminat olarak yapılan dayanışma ödemeleri, 2022'deki 4,3 milyon avrodan 2025'te 9 milyon avroya iki katına çıktı.

Nadine Kessler, "Avrupa Şampiyonası'nın başarısına katkıda bulunan herkesin ödüllendirilmesini istiyoruz. Bu, herkesin sahip olduğu bir turnuva." dedi.

UEFA bu sefer başlangıçta 6 milyon avro bütçe ayırmıştı, ancak Avrupa Kulüpler Birliği'nin (ECA) oyuncularının milli takım müsabakaları için kulüplere ödenen mali dağıtımları artırma önerisi üzerine bu rakam 9 milyon avroya çıkarıldı.

Ödenen toplam tutar, bir oyuncunun final turnuvası için serbest bırakıldığı gün sayısına göre hesaplanır. Bu sayı, on hazırlık günü, oyuncunun turnuvaya katıldığı toplam gün sayısı ve bir ek seyahat gününü içerir.

Her oyuncu için kulübe günlük 985 avro ödeme yapılır. Milli takımı grup aşamasından sonra elenen bir oyuncu için kulübün alacağı oyuncu başına minimum ödeme 19.700 avro iken, A Grubu'nda yer alıp finale yükselen bir takımdan bir oyuncu için maksimum ödeme 36.445 avro olacaktır.

Bu tür ödemelerin yerel liglerdeki rekabet dengesizliğini artıracağı yönünde bazı endişeler de taşımaktadır. Örneğin: İngiltere kadrosunda oyuncuları bulunan  ve "Büyük Dörtlü" olarak anılan WSL kulüpleri,  Chelsea, Arsenal, Manchester United ve Manchester City'nin bundan etkileneceği düşünülmektedir.   

Öte yandan, kulüplerin oyuncularını "paylaştıkları" için ödüllendirilerek ulusal federasyonlarıyla çalışmaya teşvik edilmeleri kesinlikle doğrudur.

Net Sonuç

Öngörülen net sonuç, 2022'deki 14 milyon avroluk açığı önemli ölçüde artıran 35 milyon avroluk bir zarar idi. 

UEFA bunu "kadın futbolunu daha fazla desteklemeye yönelik açık bir taahhüt" olarak nitelendirirken, Kessler, "Avrupa Şampiyonası'ndan para kazanmasak bile daha fazla yatırım yapıyoruz çünkü doğru olan bu" diye savundu.

Aslında, turnuvanın 128 milyon avroluk brüt gelirden 113,2 milyon avroluk müsabaka giderlerinin çıkarılmasıyla elde edilen 14,8 milyon avroluk net gelir elde etmesi bekleniyor. Bu, 2022'deki 6,2 milyon avroluk gelirin iki katından fazla bir tutara karşılık geliyor. 

Başka bir deyişle, toplam kayıp yalnızca önemli ölçüde artırılan ödül parasını ve dayanışma ödemelerini finanse etmek için ortaya çıkıyor.

Kessler bunu doğruladı: "Bu Avrupa Şampiyonası'nın finansal sonucu nihayetinde beklenenden daha olumlu olacak. Ancak bu bir kayıp değil; bir yatırım. Ödül parasını %156 artırmasaydık bu turnuva zaten kârlı olurdu. Bunu, kulüplerin ve derneklerin turnuvadan faydalanabilmesi için kasıtlı olarak yaptık."

Kessler, "Sayılar, gelirler ve işletme maliyetleri açısından bu Euro, 2022'ye göre büyük ölçüde iyileşti." diye ekledi.

Devlet Desteği

İhale sürecinde İsviçre federal hükümeti 15 milyon İsviçre Frangı destek sözü vermiş, ancak daha sonra fonunu sadece 4 milyon İsviçre Frangına düşürmüştü.

Bu durum, başta sekiz ev sahibi şehir olmak üzere çok sayıda paydaşın federal hükümetten kararını yeniden değerlendirmesini istemesine yol açtı. Uzun görüşmelerin ardından, nihayet orijinal 15 milyon İsviçre Frangı'nın dağıtılmasına karar verildi.

2023 FIFA Kadınlar Dünya Kupası ile Karşılaştırma

Kadın futbolu, Avustralya ve Yeni Zelanda'nın 2023'te FIFA Kadınlar Dünya Kupası'na ortaklaşa ev sahipliği yapmasıyla da bir başarı öyküsüne imza attı. Bu başarı, İspanya'nın finalde İngiltere'yi yenerek kupayı ilk kez kaldırmasıyla sonuçlandı.

Maalesef FIFA, bu etkinliğin gelirlerini açıklamadı. Ancak, yıllık raporunda bazı olumlu referanslar verdi. Örneğin, 2023'teki etkinliklerin "olağanüstü" bir şekilde yayınlanmasının ana itici gücü olduğunu belirtti.

Ayrıca, FIFA Kadınlar Dünya Kupası için mevcut tüm paketlerin satıldığı kadın futboluna özel sponsorluk programından da bahsetti. Bunlar arasında beş küresel FIFA Ortağı, iki küresel Kadın Futbolu Ortağı, dokuz küresel FIFA Kadınlar Dünya Kupası Sponsoru ve 14 Turnuva Sponsoru yer alıyordu. Bu, 2019 FIFA Kadınlar Dünya Kupası'ndaki sayının iki katından fazla olan toplam 30 Ortak ve Sponsora ulaştı.

Ayrıca, bilet satışları ve ağırlama hakları 43 milyon dolara ulaştı ve yaklaşık iki milyon bilet satışı ile Kadınlar Dünya Kupası için yeni bir rekor kırıldı. Ortalama seyirci sayısı 40.000'in hemen altında kalırken, final 75.784 kişilik bir seyirci kitlesine ev sahipliği yaptı.

FIFA, turnuvanın başarısının büyük bir kısmını, 499 milyon dolar değerindeki "önemli ölçüde artan yatırıma" bağladı. Bu, 2019'da Fransa'da düzenlenen önceki etkinliğe ayrılan 157 milyon doların üç katından fazlaydı.

Yatırım, oyunculara, katılımcı üye federasyonlara ve turnuvaya katılan oyuncuların kulüplerine yapılan mali katkılarda önemli bir artış sağladı; 2015'teki 15 milyon dolar ve 2019'daki 50 milyon dolardan 2023'te 152 milyon dolara ulaşarak yeni bir rekor kırdı. Bu rakam, takımlar için 110 milyon dolarlık fon, 31 milyon dolarlık hazırlık parası ve 11 milyon dolarlık Kulüp Faydaları Programı'ndan oluşuyordu.

Ayrıca FIFA, etkinlik koşullarını, takım başına delege sayısı, turnuva için uluslararası ve ulusal seyahat masrafları, konaklama standartları ve odaları, takım lojmanları ve tesisleri ile katılımcı takımlara sağlanan diğer hizmetler de dahil olmak üzere 2022 FIFA Katar Dünya Kupası için belirlenen koşullarla uyumlu hale getirdi.

Bu durum, diğer giderlerin 107 milyon dolardan 407 milyon dolara çıkmasına yol açtı.

FIFA Kadınlar Dünya Kupası 2023 Ödül Parası

Kadınlar Dünya Kupası'ndaki ödül parası 2023 Dünya Kupası 94 milyon avro (110 milyon dolar) idi. Bu tutar, Kadınlar Avrupa Şampiyonası 2025'teki 41 milyon avronun iki katından fazlaydı. Ancak Dünya Kupası'nda iki kat daha fazla takım (32'ye 16) yer aldığı için bu mantıklı.

Aslında, maç başına ödül parası açısından çok az fark vardı; Avrupa Şampiyonası'nda 1,32 milyon avro, Dünya Kupası'nda ise 1,47 milyon avroydu.

UEFA Erkekler Avrupa Şampiyonası 2024 ile Karşılaştırma Nadine Kessler, "Geçmişteki erkekler turnuvasıyla karşılaştırma yapmamız gerekiyor" demiş olsa da, farkın büyüklüğünü anlamak için yine de bu karşılaştırmaya bir göz atmak önemli. Elbette her iki turnuvada da finalistler İspanya ve İngiltere oldu.

Erkekler Avrupa Şampiyonası 2024, ilk kez 24 takımın katılımıyla Almanya'da düzenlendi. Berlin'deki 71.000 kişilik Olimpiyat Stadyumu'ndan Leipzig'deki 40.000 kişilik Red Bull Arena'ya kadar on farklı stadyum kullanıldı; yani her stadyum, İsviçre'deki Kadınlar Avrupa Şampiyonası'nda kullanılan en büyük stadyumdan daha fazla koltuğa sahipti.

Erkekler Avrupa Şampiyonası'ndaki gelir 2,5 milyar avronun hemen altındaydı. Bu da, Kadınlar Avrupa Şampiyonası'ndaki 128 milyon avronun yaklaşık 20 katıydı. Etkinlik, Kadınlar turnuvasını desteklemek için gereken 35 milyon avronun aksine, UEFA kasasına 1,3 milyar avro katkıda bulundu.

Başka bir deyişle, İsviçre'deki Kadınlar Avrupa Şampiyonası'nın etkileyici başarısına rağmen, Erkekler turnuvası, en azından milli takım etkinlikleri için, UEFA'nın tacındaki mücevher olmaya devam ediyor.

Erkekler etkinliği de buna göre tazmin ediliyor. Çünkü, 331 milyon avroluk ödül parası, kadınlar turnuvasının 41 milyon avroluk ödül parasının sekiz katı büyüklükte.

Örneğin, İspanya Erkekler Avrupa Şampiyonası'nı kazanarak 28,25 milyon avro alırken, Kadınlar Avrupa Şampiyonası'nda aynı başarı 5,1 milyon avro alırken, İngiltere ikinci olarak 4,1 milyon avro alırken, 24,3 milyon avro aldı.

Sonuç Tüm bunlar göz önüne alındığında, kadın futbolunun geçen yılki Kadınlar Dünya Kupası'nın hemen ardından gelen bu yaz Kadınlar Avrupa Şampiyonası'nın ezici başarısının da gösterdiği gibi, büyük bir ilgi ve tanınırlık dalgası yaşadığına şüphe yok.

UEFA Başkanı Aleksander Ceferin sadece iki maça katıldı. Ancak, "Kadınlar Avrupa Şampiyonası 2025, kadın futbolu için yeni bir ölçüt belirledi" dedi ve ekledi: "Eşi benzeri görülmemiş miktarlarda yatırım yapmaya devam ederken bu sadece bir başlangıç."

Nadine Kessler bunu en iyi şekilde şöyle ifade etti: "Daha önce net olmasa da, şimdi inkar edilemez bir gerçek var: Kadın futbolu durdurulamaz ve kalıcı. Daha maç bile oynanmadan 600.000'den fazla bilet satıldı; bu, kadın futboluna olan artan tutkuyu gözler önüne seren rekor bir kilometre taşı. Neredeyse her maç, coşkulu atmosferler ve eşi benzeri görülmemiş sayıda taraftarla dolup taşıyor."

UEFA kadın futbolu direktörü şunları ekledi: "Milyonlarca kişi sosyal medya ve canlı yayınlar aracılığıyla dünya çapındaki aksiyonu takip ediyor. Bu bir turnuvadan daha fazlası; bir hareket ve Avrupa'nın dört bir yanından ve ötesinden gelen tepkiler, kadın futbolunun yalnızca kalıcı olmadığını, aynı zamanda yeni bir standart belirlediğini kanıtlıyor."

Kaynak: https://swissramble.substack.com/p/womens-euro-2025-finances?utm_

source=post-email-title&publication_id=1203438&post_id=169324130&utm_

campaign=email-post-title&isFreemail=true&r=i1aeq&triedRedirect=true&utm_medium=email

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş