Futbolekonomi- 6 Kasım 2025 Süper Lig projesinin engellenmesi nedeniyle Real Madrid UEFA'ya karşı yasal işlem başlatmayı planladığını duyurdu. İspanyol kulübü, UEFA'nın 2023'te Süper Lig'i engellemesi nedeniyle "önemli tazminat" talep edeceğini açıkladı.

Konuya ilişkin İngiliz The Athletic’te ilginç bir haber yorum-analiz yayınlandı. Bu haberi sizin için Türkçeleştirdik.

2021'e hoş geldiniz. Avrupa Süper Ligi'nin hikayesi geri döndü.

Perşembe günü İspanyol spor gazetesi AS ve saygın İngiliz iş dünyası haber ajansı The Financial Times'da yer alan bir haberde, Madrid'in UEFA'dan 4,5 milyar Euro (3,9 milyar sterlin; 5,2 milyar dolar) talep edeceği belirtildi. Bu rakam, projenin başarısızlığıyla ilgili kaybedilen kazançlara dayanıyor.

Gerçekten böyle bir şey olacak mı? Talep edilebilecek makul bir rakam mı? Tüm bunların arka planı ne?

Peki bu 4,5 milyar avroluk rakam nereden çıktı?

Madrid'in yakın ortaklarından, tartışmalı Avrupa Süper Ligi fikrinin arkasındaki şirket olan ve şu anda Unify League adıyla tanıtılan A22'nin görüşlerine başvurulan kaynaklar  , İspanyol kulübünün bu toplamın Avrupa Süper Ligi'nden elde edeceği maç günü, yayın ve ticari geliri temsil ettiğine inandığını söyledi.

Madrid'deki ortaklarıyla yaptıkları görüşmeler ve toplantıların ardından, bu kaynaklar The Athletic'e, söz konusu rakamın belirli bir dönemde kaybedilen geliri temsil etmek yerine, projenin hiç gerçekleşmemiş olmasına dayandığını söyledi. Ayrıca, bu olası talebin A22'nin yapacağı herhangi bir talepten ayrı olduğunu da eklediler.

The Athletic bu rakamı Madrid'e bildirdiğinde , bir kaynak bunu doğrulamadı ve sadece toplamın "milyarlarca" olacağını söyledi. Madrid'in "zamanı geldiğinde bu konuda bilgi vereceğini" belirttiler.

Böylesi bir durumda,öncelikle Real Madrid'in UEFA'nın eylemleri nedeniyle gerçekten para kaybettiğini göstermesi gerekecek. Bu da ESL/Unify Ligi'nin faaliyete geçmesi durumunda belirli bir süre içinde ne kadar kazanacaklarını, UEFA'nın yarışmalarında oynayarak gerçekte ne kadar kazandıklarını kanıtlamaları gerektiği anlamına geliyor.

Bu zorlu bir süreç olacak, çünkü orijinal ESL planı gelirin nasıl elde edileceği konusunda belirsizdi ve bugüne kadar hiçbir yayıncı veya sponsor isyancılarla görüşmelerde bulunduğunu itiraf etmedi. Hatta hiçbir şirket, proje başlasaydı onunla ilgilenebileceğini bile itiraf etmedi; ancak bunun nedeni muhtemelen kimsenin olayın sonuçlarıyla ilişkilendirilmek istememesi.

ESL sözleşmesinin birkaç sızıntısı sayesinde bildiğimiz şey, 12 kulübe "hoş geldin ödemeleri" olarak 200 ila 300 milyon avro arasında bir miktar vaat edildiği ve kendilerini ana ligin ana takımı olarak adlandıran Barça ve Madrid'in, ESL'nin ilk iki sezonu için her biri 60 milyon avro ek ödeme aldığı. Oyunun aristokratlarına yönelik bu tür ayrıcalıklı muamele, tüm bu fikri birçok taraftar için bu kadar itici hale getirdi.

Real Madrid'in bağımsız uzmanları, kulübün ekstra maçlardan elde edeceği ek maç günü geliri konusunda makul tahminlerde bulunabilirler. Zira ESL finaline kadar en az 11 iç saha maçı oynanması gerekirken, mevcut Şampiyonlar Ligi formatında yedi iç saha maçı oynanıyor. 84.000 kişilik Bernabeu'da bu ekstra maçları on yıl veya daha uzun bir süreye yayarsanız, büyük bir rakama ulaşabilirsiniz.

Real Madrid'in Santiago Bernabeu stadyumu David S. Bustamante/Real Madrid via Getty Images

Gerisi sadece bir tahmin. ESL/Unify League yayın anlaşması, Şampiyonlar Ligi'nin getirdiği devasa paradan çok daha değerli olur mu? UEFA kulüp müsabakalarının 2027'den itibaren yıllık 5 milyar doların üzerinde bir değere sahip olacağı konuşulurken, bu pek olası görünmüyor.

Ayrılıkçı lig çok daha fazla ticari gelir getirir mi? Sonuçta, UEFA ve Avrupa Kulüpler Birliği'nin (ECA) kulüp müsabakalarını ticari açıdan yönetmek için kurduğu ortak girişim olan UC3, resmi bira ortaklığı anlaşmasında büyük bir artışa imza atmak üzere.

Tüm bu potansiyel zenginliklerin, Real Madrid'in gerçekte elde ettiği zenginliklerle dengelenmesi gerekecek.

Ve bu, UEFA'nın eylemlerinin ESL'yi öldürüp öldürmediği ve kulüplerin Unify League'e kaydolmasını engellemeye devam edip etmediği hakkındaki yasal tartışmalara bile girmeden önce. İngiliz taraftarların ayaklarıyla oy kullanması, Birleşik Krallık'ın popülist başbakanı Boris Johnson'ın projeye "yasama bombaları" koymaktan bahsetmesine neden oldu.

Politikacılar artık bu kadar abartılı bir dil kullanmıyorlar, ancak Avrupa Parlamentosu, haftanın ortasında oynanan sınır ötesi müsabakaların ulusal liglerdeki son başarıların ödülü olması ve bu sınır ötesi müsabakalardan elde edilen paranın tabana akması şeklindeki statükodan hoşlandığını çok açık bir şekilde belirtti.

Elbette, ESL'nin neden gerçekleşmediğine dair başka bir teori daha var: Plan, ilk temasta çöp, aceleye getirilmiş ve gerçekten popüler olmayan bir plan olduğu gerçeğiyle yüzleşince hayatta kalamadı. Bu UEFA'nın suçu mu?

Bütün bunlar göz önüne alındığında, burada UEFA için varoluşsal bir tehdit yaratma planının olduğunu, milyarlarca dolarlık, toplu dava türünde bir davanın açılacağını ve böylece Nyon'daki davacıların iyi geçinip bir anlaşmaya varacaklarını düşünerek alaycı mı davranıyoruz?

Real Madrid son yıllarda ne kadar kazandı?

Real Madrid, uzun zamandır dünya futbolunun en çok kazanan kulüplerinden biri ve bu durum, Bernabeu'daki kapsamlı yenileme çalışmalarının 2023'te tamamlanmasıyla daha da belirginleşti.

Bu, Madrid'in gelirini, halihazırda dünyanın en yüksek seviyesi olan 1 milyar avronun üzerine çıkardı; bunu başaran ilk kulüp oldular. Bir yıl sonra, 2024-25 sezonunda, rakam tekrar yükseldi.

Real Madrid'in beyan ettiği gelirler ile danışmanlık firması Deloitte'un spor genelindeki gelirleri arasında tarihsel olarak tutarsızlıklar mevcut (2023-24 sezonunda Madrid'in rakamı Deloitte'unkinden 27 milyon avro daha yüksekti), ancak her halükârda, geçen sezon gelirlerinin 1,185 milyar avroya ulaştığını yaz aylarında duyurmaları, gelir yaratma konusunda zirvede olduklarını açıkça ortaya koyuyor. Kulübün rakamlarına göre, gelir sadece iki sezonda 342 milyon avro (%41) arttı.

Bernabeu bu artışı sağlamış olsa da, Madrid'in UEFA'dan elde ettiği gelir açısından fakir olduğu söylenemez; bu durum ikilinin karmaşık ilişkisindeki gelişme göz önüne alındığında önemli.

Real Madrid, Şampiyonlar Ligi'nde sürekli olarak zirveye yerleşerek, UEFA'nın ödül parası dağıtımlarının en büyük alıcılarından biri oldu. Son beş sezonun dördünde, her yıl 100 milyon avronun üzerinde gelir elde ederek en çok kazanan üç takım arasında yer aldılar. Geçen sezonun rakamları henüz açıklanmadı ve ilk üçte yer almasalar da, Avrupa kupalarından elde ettikleri geliri son beş yılda yarım milyar avronun üzerine çıkararak, yine 100 milyon avronun üzerine çıkmaları bekleniyor.

Bu miktar hem sportif performanstan hem de UEFA'nın Madrid gibi kulüpleri yatıştırmak için aldığı bir önlemden kaynaklanıyordu. 2018 ile 2024 arasındaki altı yıl boyunca, Şampiyonlar Ligi ödül havuzunun yüzde 30'u kulüplerin UEFA katsayı sıralamasına göre dağıtıldı; yani geçmiş performans, kulüpleri cari yıldaki düşüşe karşı güvence altına aldı.

Real Madrid, katsayı fonundan en çok faydalanan takım oldu ve faaliyet gösterdiği altı yıl boyunca en yüksek dağıtımı aldı. Bu fon, kulüp kasasına 215,5 milyon avro katkı sağladı.

Katsayı havuzu, UEFA'nın geçen sezon Şampiyonlar Ligi'ni yenilemesinin bir parçası olarak TV pazarlama havuzuyla birleştirilmişti. Madrid'in, UEFA'nın 2024-25 sezonundaki dağıtımlarının yeni 'Değer Sütunu' unsurunun zirvesine ulaşması beklenmiyor ve bu durum, Avrupa futbolunun yönetim organıyla aralarındaki ilişkilere yardımcı olmamış olabilir.

Chris Weatherspoon

Temel arka plan nedir?

18 Nisan 2021'de gazetecilerin e-posta kutularına ulaşan basın bülteninde, dünyanın en büyük 12 futbol kulübünün UEFA'nın kulüp müsabakalarından çekilerek Avrupa Süper Ligi'ni (ESL) kuracağı bildirildi.

Bir ESL web sitesi de yayınlandı ve yeni turnuvanın, her biri 10 takımdan oluşan iki ligde, iç saha ve deplasman maçlarının oynanacağı, üst sıralardaki takımların iki ayaklı çeyrek final ve yarı finallere, ardından da tarafsız bir sahada tek maçlık bir finale yükseleceği açıklandı. Final hariç tüm maçlar, kulüplerin kendi liglerinde oynamaya devam edebilmeleri için hafta içi akşamları oynanacaktı.

Ligin, özellikle 15 daimi "kurucu kulüp" olmak üzere 20 katılımcıya ve katılmayanlara 400 milyon avroluk (350 milyon sterlin) bir dayanışma fonu vaadiyle çok daha fazla para kazandıracağı iddia edildi (ancak bunun nasıl olacağı açıklanmadı).

12 kulüp arasında İngiltere'nin "Büyük Altılısı", iki Milan devi ve Juventus ile İspanya'nın üç büyük kulübü Atletico Madrid, Barselona ve Real Madrid yer alıyordu. "Kurucu kulüp" davetleri ayrıca Bayern Münih, Borussia Dortmund ve Paris Saint-Germain'e de gönderilmişti.

Kalan beş kontenjan, kendi ligleri üzerinden katılım sağlayan kulüpler tarafından doldurulacaktı, ancak bunun nasıl gerçekleşeceğine dair herhangi bir ayrıntı verilmedi. Benzer şekilde, ESL'yi kimin yayınlayacağı veya sponsor olacağı konusunda da herhangi bir bilgi verilmedi, ancak küresel banka JPMorgan Chase'in 5 milyar dolarlık bağışıyla desteklendi.

Bu duyuru İngiltere'deki taraftarların hemen protestolarına yol açtı. Yerel ligler, FIFA, ulusal federasyonlar, politikacılar ve UEFA da plana karşı öfkelerini ve muhalefetlerini hızla dile getirdiler.

ESL ve finansal destekçisi Madrid merkezli A22 firması, 20 Nisan'da İspanya'nın başkenti Madrid'deki bir ticaret mahkemesinden FIFA ve UEFA'nın 12 kulübü ve oyuncularını cezalandırma girişimine karşı ihtiyati tedbir kararı aldırdı.

Aynı akşam, Chelsea ve Manchester City projeden ayrılan ilk kulüpler oldu; diğer İngiliz takımları ve kısa süre sonra Milan, Inter ve Atletico da onları takip etti. 21 Nisan itibarıyla, sadece Barcelona,​​Juve ve Real Madrid projedeydi ve ESL fiilen sona ermişti.

Ancak UEFA'nın ayrılığa verdiği yanıtla ilgili hukuki tartışmalar devam etti. Madrid mahkemesi, A22/ESL'nin lehine karar vermeye devam etti ve UEFA'yı Barça, Juve ve Real Madrid'e karşı disiplin cezalarını askıya almaya ve diğerleriyle birlikte anlaştığı mali anlaşmaları - her kulübün bir sonraki UEFA dağıtım çekinin yüzde beşi oranında "gönüllü" para cezaları - durdurmaya zorladı.

Mahkeme ayrıca, UEFA'nın yeni yarışma fikirleri için "yetkilendirme" rejimi hakkında bir karar vermesi için davayı, tek pazarın en yüksek mahkemesi olan Avrupa Birliği Adalet Divanı'na (ABAD) da iletti. Bu arada, Avrupa kulüp futbolu devam etti ve Real Madrid 2022'de Şampiyonlar Ligi'ni, Manchester City ise 2023'te şampiyonluğu kazandı.

Aynı yılın Aralık ayında AB Adalet Divanı kararını açıkladı ve bu A22/ESL için açık bir zaferdi, çünkü mahkeme FIFA ve UEFA'nın cevabının birçok açıdan AB hukukuna "amaç itibarıyla" aykırı olduğuna hükmetti; bu da düzenlemelerin kazara değil, kasıtlı olarak rekabete aykırı olduğu anlamına geliyor.

Reklamcılık

Hukuki entrikaların odak noktası olan ve hala da olmaya devam eden UEFA, yetkilendirme rejimini zaten değiştirdiğini ve 2024'te bunu tekrarlayacağını ve ESL kulüplerine yönelik yaptırımları askıya aldığını belirterek yanıt verdi.

Ayrıca ve en önemlisi, UEFA, kulüp müsabakalarını ticari bir bakış açısıyla yönetecek ve grup aşamalarını genişletilmiş bir lig aşamasıyla değiştirerek müsabakaları yeniden düzenleyecek olan Avrupa Kulüpler Birliği (ECA) ile bir ortak girişim üzerinde çalışmaya başlamıştı.

UC3 adlı bu ortak girişim, Ocak 2025'te resmen başlatıldı ve şu anda yeni küresel pazarlama ajansıyla 2027'den 2033'e kadar yayın ve sponsorluk anlaşmalarının satışı üzerinde çalışıyor.

Ancak Avrupa futbolunun çeşitli paydaşlarının çoğu bu konuda mesafe almış gibi görünse de A22/ESL hem teklifi hem de hukuki süreci üzerinde çalışmaya devam etti.

Ekim 2021'de formatını iki adet 20 takımlı lige genişletmek istediğini söyledi ve ardından Aralık 2024'te 32 takımlı bir kadın versiyonuyla birlikte 96 takımlı bir erkek yarışması olan Unify League adlı yeni bir fikri hayata geçirdi.

Hafta ortasında oynanmaya devam edecek olan Unify League, Yıldız, Altın, Mavi ve Birlik olmak üzere dört ligden oluşacak ve ardından eleme turları oynanacak. Ve en önemlisi, tüm yarışma, reklam destekli küresel bir yayın platformunda yayınlanacak.

Bu fikir, yayıncılar, kulüpler, taraftarlar, ligler vb. tarafından neredeyse tamamen göz ardı edildi; en azından kamuoyunda. Dahası, Juve'nin yeniden aramıza dönmesiyle birlikte, Barça başkanı Joan Laporta, bu ayın başlarında Roma'da düzenlenen ve artık Avrupa Futbol Kulüpleri olarak bilinen ECA'nın genel kuruluna katıldı. Orada, EFC ve PSG teknik direktörü Nasser Al-Khelaifi ve EFC yönetim kurulunun geri kalanı tarafından coşkuyla karşılandı; hepsi de UC3'ün ve yenilenen UEFA kulüp müsabakalarının güçlü destekçileri.

Ancak A22/ESL, hukuki mücadelesinde daha fazla başarı elde etti. Madrid mahkemesi, UEFA, La Liga ve İspanya Futbol Federasyonu'nun ESL'ye başlaması için gereken zaman ve alanı vermeyerek hukuka aykırı davrandığını belirten bir kararla, Mayıs 2024'te ayrılıkçı lig lehine karar verdi. Davalılar karara itiraz etti ve Çarşamba günü itirazlarındaki yenilgileri teyit edildi. Real Madrid, UEFA'ya tazminat davası açma niyetini hemen açıkladı.

Matt Slater

Bundan sonra ne olabilir?

Daha önce de belirtildiği gibi, A22 yarışmasını başlatmaya çalışmaktan kesinlikle vazgeçmedi. Formatı iki kez değiştirdi ve şimdi de üç UEFA yarışmasından neredeyse hiç farklı olmayacak şekilde tekrar değiştirmeye hazır olduğunu gösteriyor.

Ayrıca 2021'den en önemli dersi çıkardıklarını, yani Avrupa futbol taraftarlarının kapalı liglerden ve aşırı zengin kulüplerden nefret ettiğini ve Unify League'e katılımın kulüplerin ilgili ulusal ligleri üzerinden kazanılacağını defalarca dile getirdi.

A22'nin bu yılın büyük bir bölümünü UEFA ile, tüm bu maçları küresel bir izleyici kitlesine ücretsiz olarak yayınlama vaadi de dahil olmak üzere, planı hakkında görüşmeler yaparak geçirdiğini de biliyoruz. Real Madrid de UEFA'yı kenara çekilmeye ve sınır ötesi kulüp maçlarını başka birinin yönetmesine izin vermeye ikna etmeye çalıştıklarını iddia ediyor.

Ne yazık ki, ne UEFA ne de EFC üyesi 800'den fazla kulüp olan UC3 ortakları bu tekliflere ilgi göstermedi.

Aslında, bu ayın başlarında Roma'da düzenlenen EFC genel kurulunda, Madrid Temyiz Mahkemesi'nin yakında açıklayacağı karar ve bunun Unify League için ne anlama gelebileceği hakkında konuşan tek kişilerin benim gibi gazeteciler olması dikkat çekiciydi. A22'nin galibiyetinin -ki herkes kazanacağını biliyordu- bir şeyi değiştireceğini düşünen tek bir kulüple bile konuşmadım.

Aslında bu tam olarak doğru değil. Birçok kişi, tek sonucun tazminat davaları olacağını ve asıl amacın UEFA'yı Şampiyonlar Ligi ve kardeş organizasyonları üzerindeki kontrolünü daha da fazla devretmeye zorlamak olacağını düşünüyordu.

UEFA'nın Şampiyonlar Ligi üzerindeki hakimiyetinin, İngiltere Futbol Federasyonu'nun 'kendi' Premier Lig üzerindeki hakimiyetine benzediği bir noktada değilsek bile, çok yakınız.

Matt Slater

https://www.nytimes.com/athletic/6762723/2025/10/30/real-madrid-uefa-super-league-news/

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş