Deniz Gökçe- 5 Haziran 2015 Gideon Rachman çok güzel söylemiş. ABD adalet sistemi ile FIFA arasındaki “maç” şu anda “halftime” yani devre arasında.

İlk devrede ABD birçok FIFA çalışanını veya yakınını tevkif ettirerek erken sonuç almış olsa da, “maçın sonunda”  neler olacağı henüz belli değil. Blatter’in yeniden oylama kazanması da erken atılmış bir gol ama, bu da maçın sonucu değil. 

Rusya Başkanı Vladimir Putin FIFA tevkiflerinin ABD’nin gücü hep kötü niyetle kullanmasının bir diğer örneği olduğunu söyledi. Putin’in yorumu FIFA krizini aslında dünyanın en merkezi siyasi sorununun  testi haline getirmiş de oluyor. Özet bir ifade ile, ABD hala global organizasyonlarda gelişmeleri etkilemek açısından temel güç  mü?  Veya ABD’nin gücü yavaş yavaş belirleyici olmaktan çıkıyor mu? 
FIFA sonunda özel ve  tali konumda ve de çok güçlü bir organizasyon da değil. Daha güçlü organizasyonlar göz önüne alınırsa, mesela IMF, Birleşmiş Milletler ve Birleşmiş Milletlerin İnsan Hakları Komisyonu gibi yerlerde güç hala Batı’nın elinde mi yoksa elden kaymakta mı? Hatta sorulabilir de mesela Swift gibi bankalar arası uluslararası finansal transferleri yapan kurumlar veya Icann gibi interneti yöneten kurum hala Batı’nın emrinde mi? 
Geçen haftaya kadar FIFA Batı’nın elinden kayıyor gibi duruyordu. 2018 ve 2022 Dünya Kupaları Katar ve Rusya’ya verilmişti, İngiltere, İspanya, Hollanda, ABD ve Avustralya bu turnuvalar için ret yaşamışlardı. Batı medyası da FIFA’yı suçlu buluyordu. Ama Blatter ve tayfası da Batı’yı takmıyor gibi idi. Fakat Zürich’te geçtiğimiz günlerdeki tevkifler durumu değiştirir gibi oldu. İsviçre de bugüne kadar hiç teşebbüs etmediği kendi araştırmasını yapmaya soyundu. 
Ama Amerika neden Başkan seçiminden birkaç gün evvel bu girişimi yaptı? 
ABD tüm dünyada en güçlü finans sistemine sahip. Ve rüşvet transferlerinin ABD bankalarına gönderilip, sonra da ABD’de olan bazı Güney ve Orta Amerikalı şahıslar üzerinden dağıtılması ABD’nin girişiminde hukuk dışı bir durum bırakmıyor. Fakat ABD dışında da ABD’nin yaptırabildikleri ve yaptıramadıkları var. Örneğin Swift yöneticileri ABD tarafından İran’a konan yasakları uygulamamaya kalkmış ama sonra ABD’ye giriş yasağı tehdidi sonrası  işbirliği sergilemek zorunda kalmışlardı. 
İşte bu tür bir güç önlemesi çok zor olan bir güç. Çin de çok büyük bir güç sahibi ama dev piyasa büyüklüğüne rağmen, çeşitli ülkeler Dalai Lama’ya destek vermek veya Tayvan’ı tanımak gibi girişimler yapmıyorlar. Renminbi hâlâ dünya çapında kabul gören bir para değil ve  Çin’in finansal sistemi henüz tüm dünyayı zorlayabilecek güçte değil. Örneğin bir insan için Çin’e seyahat yasağı ABD’ye seyahat yasağı kadar güçlü bir etki yapmıyor. 
Ama bu yıl IMF Çin parasını SDR paketine dâhil edecek. Ve Renminbi böylece global bir rezerve para olacak. ABD de Renminbi’nin global rezerv para olmasını engelleyemeyecek. 
Ancak unutulmamalı. ABD’nin gücü tamamen ekonomik veya askeri büyüklükten gelmiyor. ABD’nin oldukça açık, oldukça  demokratik ve hukuk temelli olması gücünün esas kaynağı. Çin ve Asya ekonomik güç konusunda ABD ve Batı ile aralarındaki farkı oldukça  kapatıyorlar ama ABD’nin FIFA’ya çelme takmasının altındaki esas güç faktörü, itibar veya  kurumsal yapı gibi şeyler.  
Sonunda inanıyorum ki ABD er veya geç, eğer Blatter hukuksuzluğa, rüşvete ve dümenlere karışmış ise,  bunu ortaya çıkaracaktır.{jcomments on}

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş