Hakem Kameraları ve FIFA’nın Diğer Yeni Teknolojileri
FutbolEkonomi - 18 Haziran 2025 FIFA, 2025 Kulüpler Dünya Kupası’nda sahadaki karar süreçlerini şeffaflaştırmak ve ekran başındaki izleyicilere daha zengin bir deneyim sunmak amacıyla çok sayıda teknolojik yeniliği hayata geçirdi.
Turnuvada ilk kez hakemler, tıpkı ekstrem sporlarda olduğu gibi, vücut kamerası taşıyor. Yayıncı DAZN bu görüntüleri canlı maç yayınlarında kullanıyor. FIFA, bu kameraların sahadaki hakem bakış açısını izleyicilere göstererek televizyon deneyimini geliştirip geliştirmediğini test etmeyi amaçlıyor. Ayrıca bu denemeden elde edilen sonuçlar, futbolun geneline yönelik kamera kullanımı konusunda rehber oluşturmak için değerlendirilecek.
FIFA Hakem Komitesi Başkanı Pierluigi Collina'ya göre, bu uygulamanın temel amacı hakemliğin ne kadar zor bir görev olduğunu ekran başındaki izleyicilere göstermek. “Bir hakemin oyunu nasıl gördüğünü izlemek, onların ne kadar dar bir görüş alanında karar vermek zorunda kaldığını anlamamızı sağlayacak,” diyor Collina. Hakemlerin monitör başında yaptığı VAR incelemeleri de artık stadyum ekranlarına yansıtılıyor. Bu sayede tribündeki izleyiciler de hakem kararlarının nasıl alındığını anlık olarak takip edebiliyor.
Turnuvada 41 ülkenin futbol federasyonundan toplam 117 hakem görev yapıyor: 35 orta hakem, 58 yardımcı hakem ve 24 video hakemi. Collina, bu turnuvaya katılan tüm hakemlerin “futbol tarihine tanıklık ettiği” görüşünde.
Yapay Zeka ile Ofsayt, Tabletle Oyuncu Değişikliği: Yeni Teknolojiler
FIFA, turnuvada yalnızca görüntü deneyimini değil, veri işleme altyapısını da yeniledi. Hakem kararlarının hızını artırmak için yarı otomatik ofsayt teknolojisi kullanılıyor. Bu sistem, topun içindeki sensör ve sahaya yerleştirilen kameralar sayesinde yapay zeka ile oyuncuların pozisyonlarını anlık izliyor ve net ofsaytlarda hakemlere otomatik uyarı veriyor. Karmaşık pozisyonlarda ise son kararı yine VAR sistemi doğruluyor.
(FIFA’nın geliştirilmiş yarı otomatik ofsayt teknolojisinin nasıl çalıştığına dair yazarımız Hüseyin Özkök'ün yazısı.)
Optik takip sistemleriyle her maçta milyonlarca veri noktası toplanıyor. FIFA’nın Hawk-Eye ile kurduğu Football Technology Centre AG tarafından geliştirilen algoritmalar, geçmişte manuel olarak kaydedilen maç içi olayları artık otomatik olarak sınıflandırabiliyor. Bu veriler hem takımlar hem hakemler hem de izleyiciler için analiz değeri taşıyor.
Bir başka yenilik ise oyuncu değişikliklerinin artık elle değil tablet üzerinden yapılması. Bu sistemle birlikte değişiklik süreci daha hızlı ve hatasız yürütülüyor.
FIFA Genel Sekreteri Mattias Grafström, bu yeniliklerin sadece turnuva kalitesini değil, futbolun tüm seviyelerinde operasyonel yapıyı geliştirmeyi hedeflediğini belirtiyor.
FIFA Genel Sekreteri Mattias Grafström, şu açıklamayı yaptı: “FIFA’nın elit turnuvalarında yenilikçi adımlar atma konusunda köklü bir geçmişi var ve FIFA Kulüpler Dünya Kupası bu geleneği sürdürecek. En iyi kulüplerin dünya şampiyonluğu için yarıştığı bu prestijli turnuvada bu öncü yeniliklerin sergilenmesi son derece yerinde. FIFA, futbolu geliştirmek için her zaman çalışıyor ve bu yenilikler taraftarlar için daha iyi bir deneyim, daha sorunsuz bir operasyon ve hakem kararları için daha optimize bir yapı sağlayacak.”
FutbolEkonomi, 2010 yılından bu yana futbolun ekonomik, finansal ve yönetsel boyutlarını mercek altına alan bağımsız bir bilgi ve analiz platformudur. 2005 yılında kurulan Futbol Ekonomisi Stratejik Araştırma Merkezi (FESAM) ile aynı vizyon doğrultusunda faaliyet gösteren platformumuz, futbolu sadece saha içi bir oyun değil, çok katmanlı bir endüstri olarak ele alır.