Av.Mert Yaşar- 9 Kasım 2025 Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı İbrahim Hacıosmanoğlu “371 hakemin bahis hesabı bulunduğu ve 152’sinin aktif olarak bahis oynadığının tespit edildiğine” ilişkin basın açıklaması yaptı.

Bu açıklamadan kısa süre sonra İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Hacıosmanoğlu’nun açıklamasının Nisan ayından başlayan soruşturma dosyası açısından ihbar niteliğinde olduğuna dair açıklama yayınladı.

Dün Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu, 149 hakeme 8 ay, 10 ay, 12 ay arasında değişen hak mahrumiyeti cezaları verdi.

Bu süreç birçok açıdan hukuka aykırılık içeriyor.

Uzun metni paylaşmadan önce başlıkları kısaca vereyim:

– Deliller hukuka aykırı şekilde elde edildi. Türkiye Futbol Federasyonu’nun bilgi ve belge isteme yetkisi yok.

– Soruşturma hukuka aykırı yapıldı.

– Hakemlerin adil yargılanma hakkı ihlal edildi.

– Hacıosmanoğlu’nun açıklaması, savcılık soruşturması bakımından ihbar niteliğinde değil.

A) TFF’NİN BİLGİ VE BELGE İSTEME YETKİSİ YOK

İddiaya göre TFF, Spor Toto Teşkilat Başkanlığı ile legal bahis sitelerinden hakemlerin kuponlarını, verilerini istemiş. Bahis şirketleri de bu belgeleri TFF’ye vermiş.

Kamu kurumu olan TFF’nin özel hukuk kişilerinden bilgi ve belge isteme yetkisi var mı?

Anayasa uyarınca, Anayasa’nın 13. ve 20. maddeleri uyarınca kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı ancak kanunla sınırlanabilir ve kişisel veriler kanunda öngörülen hallerde işlenebilir.

Türk mevzuatında kamu kurumlarına diğer kamu kurumlarından ve özel hukuk kişilerinden bilgi ve belge isteme yetkisi veren genel düzenleme bulunmuyor. Kamu kurumlarına özel mevzuatta bu yönde özel düzenleme bulunuyor ise, o kamu kurumu bilgi ve belge isteyebiliyor.

Örneğin,

– 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun Malî Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’na,

– 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu Cumhurbaşkanlığı’na,

– 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu Kamu İhale Kurumu’na,

– 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Devlet Personel Başkanlığı’na,

– 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Kamu Denetçiliği Kurumu’na,

– 5411 sayılı Bankacılık Kanunu Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na,

– 213 sayılı Vergi Usul Kanunu Maliye Bakanlığı’na,

– 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Sosyal Güvenlik Kurumu’na

Kamu kurumlarından ve/veya özel hukuk kişilerinden bilgi ve belge isteme yetkisi vermektedir.

Ayrıca bir hususa dikkat çekmek isterim. Kamu kurumları aklına estiği gibi bilgi ve belge isteyemez. Anayasa Mahkemesi’nin 2020 tarihli bir iptal kararında belirttiği üzere (AYM, E.2018/163, K.2020/13, 19/02/2020, § 13), Anayasa’nın 13. ve 20. maddeleri uyarınca kişisel verilerin korunmasını isteme hakkını sınırlamaya yönelik kanuni bir düzenlemenin şeklen var olması yeterli olmayıp yasal kuralların keyfiliğe izin vermeyecek şekilde belirli, ulaşılabilir ve öngörülebilir düzenlemeler niteliğinde olması gerekir. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda kişisel veri niteliğindeki bilgilerin alınmasına, kullanılmasına, işlenmesine yönelik güvenceler ve temel ilkeler kanunla belirlenmeksizin bunların alınmasına ve kullanılmasına izin verilmesi Anayasa’nın 13. ve 20. maddeleriyle bağdaşmamaktadır (AYM, E.2018/163, K.2020/13, 19/02/2020; AYM, E.2018/73, K.2019/65, 24/7/2019, §§ 171, 172; Fatih Saraman [GK], B. No: 2014/7256, §§ 89, 90; Turgut Duman, B. No: 2014/15365, § 88).

Yukarıda açıklamalar ışığında, Türkiye Futbol Federasyonu ile ilgili kanuna bakalım.

5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’da TFF’ye kamu kurum ve kuruluşları ile özel hukuk kişilerinden bilgi ve belge isteme yetkisi verildiğine dair bir düzenleme yer almıyor.

Bununla birlikte, Futbol Disiplin Talimatı’nda, Talimat kapsamındaki kişiler (FDT md. 3) için TFF  TFF hukuk kurullarına, talep edilen bilgi ve belgeleri verme yükümlülüğü öngörülmüş (FDT md. 55). TFF’nin kanunda olmayan bir yetkiyi kendi Talimatı ile yaratması hukuka aykırı. Ayrıca bahis şirketleri Futbol Disiplin Talimatı kapsamındaki kişiler kapsamında yer almıyor.

Her ne kadar hakemlerin dosyaları TFF Etik Kurulu’na sevk edilmemiş olsa da, bu kurulun hukuka aykırı yetkisinden kısaca bahsedeyim. TFF Etik Kurulu Talimatı’nda TFF Etik Kurulu’nun, kendisine intikal ettirilen dosyalarla ilgili olarak her türlü resmi ya da özel kuruluş, kurum veya kişilerden ve adli mercilerden bilgi ve belge isteyebileceği öngörülmüş (EKT md. 7). TFF Etik Kurulu, kanunla düzenlenmeyen bir yetki kullanamaz. Kimse bu kurula bilgi vermek zorunda değil. Hele adli mercilerin soruşturmanın gizliliğini ihlal ederek TFF’ye bilgi ve belge vermesi düşünülemez. Kamu kurumları, adli merciler TFF’ye bilgi ve belge verirse, bu belgeleri veren kişiler görevi kötüye kullanma ve soruşturmanın gizliliğini ihlal suçlarını işler.

Sonuç olarak, TFF’nin, bahis şirketlerinde hakemler hakkında bilgi ve belge istemesi hukuka aykırıdır. Bahis şirketlerinin TFF’ye hakemlerin bahis faaliyetleri hakkında bilgi ve belge vermesi suçtur. Söz konusu belgeler hukuka aykırı delildir. Bu delillere dayanılarak verilen hak mahrumiyeti cezaları hukuka aykırıdır.

B) SORUŞTURMA HUKUKA AYKIRI ŞEKİLDE YÜRÜTÜLDÜ

TFF’nin bahis şüphelisi hakemler hakkında yürüttüğü disiplin süreci hukuka aykırıdır.

Öğrendiğime göre, TFF, savunma istemi yazılarını hakemlere e-posta ile göndermiş. Bu yazılarda sadece hakemlerin bahis oynadıkları maçların listesi varmış.

1) Eğer yanlış bilgilendirilmediysem, savunma istemi yazılarında soruşturmanın hangi suç sebebiyle başlatıldığı, hakemlerin Futbol Disiplin Talimatı’nda düzenlenen hangi suçla itham edildikleri açıklanmamış. Eğer bu iddia doğru ise, isnat düzgün yapılmadığı için soruşturma hukuka aykırı başlamış.

2) E-postaların ekinde sadece bahis oynanan maçların listesinin bulunması hukuka aykırı. Hakemlere soruşturma ile ilgili tüm belgeler gönderilmeliydi. PPFDK’ya sevk yazıları, soruşturma evrakı hakemlere gönderilmeliydi.

Futbol Disiplin Talimatı’na göre,  hakemlerin fiilleri önce Merkez Hakem Kurulu’nca incelenmeli ve düzenlenen rapor disiplin müfettişlerine iletilmelidir (FDT md. 83/2). TFF, MHK’den 152 hakemin bahis faaliyetleri hakkında rapor aldı mı?  MHK rapor vermedi ise, soruşturma usule aykırı yapıldı. 

C) HAKEMLERİN ADİL YARGILANMA HAKKI İHLAL EDİLDİ

Bahis soruşturmasında hakemlerin adil yargılanma hakkı birkaç açıdan ihlal edildi.

Süreler kanunlarda gün, ay, yıl ile belirlenir. 48 saat gibi saat ile belirlenen süre bu anlamda hukuka aykırıdır.

48 saat, savunma için çok kısa bir süredir. Hakemlik lisansının iptali gibi ağır sonuç doğuran işlemler için 48 saat savunma süresi çok kısadır. Mevzuatta savunma süresi öngörülmesi yeterli değildir. Bu sürenin adil yargılanma hakkını ihlal etmemesi gerekir. Bu süre içinde suçun kapsamını öğrenmek, avukat bulmak ve avukatı bilgilendirmek, avukatın dosyanın kapsamını öğrenmesi, gerekirse TFF’den ve başka kurumlardan belge edinmesi çok zordur. 48 saatlik savunma süresi kâğıt üzerinde vardır ama savunma hakkının özüne zarar vermektedir.

Sadece bahis oynanan maç sayısı mı dikkate alındı? Kaç maça kadar 8 ay, kaç maça kadar 10 ay ceza verildi? Neden kararlarda bahis oynanan maç sayıları açıklanmadı?

Hakemlerin bahis oynadıkları maçların hangi liglerde gerçekleştiğine bakıldı mı? Türkiye liglerindeki maçlara bahis oynamayıp, sadece yabancı maçlar için bahis oynayan hakemler var mı? Onların cezaları da sadece maç sayısı temel alınarak mı belirlendi?

Hakemlerin klasmanına bakıldı mı? Klasman hakemleri Süper Lig maçları yönetemiyorlar. Süper Lig maçlarına bahis koyan hakemler arasında üst klasman hakemleri ile klasman hakemleri arasında ayırım yapıldı mı?

D) HACIOSMANOĞLU’NUN BASIN AÇIKLAMASI, SAVCILIK İÇİN İHBAR OLAMAZ

TFF Başkanı İbrahim Hacıosmanoğlu’nun bahis yapan hakemlerle ilgili açıklamasından kısa süre sonra İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Hacıosmanoğlu’nun açıklamalarının Nisan 2025 tarihinde başlayan soruşturma açısından ihbar niteliğinde olduğunun kabul edildiğini açıkladı. Başsavcılık, Hacıosmanoğlu’nun bahsettiği hakemler hakkında ‘6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun’a muhalefet’, ‘7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu’na muhalefet’, ‘7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a muhalefet’ ve ayrıca tespit edilecek diğer suç iddiaları bakımından devam eden mevcut soruşturma daha da derinleştirilerek sürdürüleceğini belirtti.

Başsavcılığın açıklamasında birçok hukuka aykırılık mevcut.

Hacıosmanoğlu’nun yasal bahis şirketlerinden elde ettiği veriler bahis oynayan hakemler hakkında ceza soruşturması açılmasını sağlamaz.

a) 7258 Sayılı Kanun:

Hacıosmanoğlu’nun bahsettiği ve PFDK’nın disiplin cezası verdiği hakemler devlet tarafından yetki verilmiş bahis şirketleri aracılığıyla bahis oynadılar. Kanunun verdiği yetkiye dayalı şekilde oynanan bahisler 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca suç değil. Bu kanunda sadece kanunun verdiği yetkiye dayalı olmaksızın bahis oynanması ve oynatılması suç olarak düzenlenmiş.

TFF mevzuatına göre hakemlerin yasal bahis oynaması disiplin suçu olabilir ama hakemin yasal bahis oynaması adli suç değil.

Bazı avukatlar, kendi yönettiği maça bahis oynayan hakemlere hapis cezası verileceğini iddia ediyorlar. Aşağıda 6222 sayılı Kanun uyarınca sorumluluğu anlatacağım ancak bu ihtimali 7258 sayılı Kanun açısından da değerlendirmek isterim.

7258 sayılı Kanun’da hakemlerin yasal bahis oynamaları yasaklanmıyor. Kanunda sporun paydaşları için bahis yasağı öngörülmüyor. Bir hakemin herhangi bir maç veya kendi yönettiği maç için yasal bahis oynaması suç değil. Bu, kanundaki önemli bir eksiklik. Kanunda spor federasyonları ve spor kulüpleri ile ilgili kişiler ile lisanslı antrenör, sporcu ve diğer paydaşların en azından ilgili oldukları spor dalı ile ilgili bahis oynamaları yasaklanmalı ve ağır cezalar öngörülmeliydi.

Peki hakem yasa dışı bahis oynadıysa, bunun cezası hapis cezası mı? Hayır. 7258 sayılı Kanun’a göre, yasa dışı bahis oynayanlara sadece para cezası veriliyor. İlgili düzenleme şöyle:

“Kanunun verdiği yetkiye dayalı olmaksızın Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis veya şans oyunlarını oynayanlar mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından beş bin liradan yirmi bin liraya kadar idari para cezası ile cezalandırılır. (…) Bu oyunların oynanması için ortaya konulan veya oynanması suretiyle elde edilen her türlü mal varlığı değeri, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun eşya ve kazanç müsaderesine ilişkin hükümlerine göre müsadere edilir.”

Özetle, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yasal bahis oynayan hakemler hakkında soruşturma açması abesle iştigaldir. İllegal bahis oynayan hakemlere ise hapis cezası verilmeyeceği, onlara sadece idari para cezası verileceği ve bahis ücreti ile bahis kazancının müsadere edileceği dikkate alınmalıdır.

b) 7405 Sayılı Kanun:

Hakemlerin bahis oynamaları, 7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu’na muhalefet teşkil etmiyor. Bu kanunda hakemlerin legal bahis oynamaları yasaklanmıyor.

Bu kanunda kanuna aykırı olarak spor müsabakalarına dayalı bahis ve şans oyunlarını oynatma, oynatılmasına yer ve imkân sağlama, reklamını yapma veya para nakline aracılık  suçlarından mahkûm olanların spor kulübü, spor anonim şirketi statüsündeki bağlı ortaklığı ve iştiraklerindeki yönetim, denetim, disiplin ve ihtiyari diğer kurul üyeliklerinin, haklarındaki mahkeme veya ilgili kurul kararının kesinleştiği tarihte, başkaca hiçbir işlem yahut karara gerek olmaksızın kendiliğinden sona ereceği (Kanun md. 5/IV); bu kişilerin spor federasyonu başkanı ile yönetim, denetim ve disiplin kurulu üyeleri olamayacağı (Kanun md. 31/I-ç)düzenleniyor.

Dikkat edilirse, bu kanuna göre, yasal veya değil, bahis oynamaktan mahkum olanların spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri kurul üyelikleri son bulmadığı gibi; bu kişiler federasyon kurullarında görev alabiliyorlar.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın legal veya illegal bahis oynayan hakemlerin 7405 sayılı Kanun’a muhalefet ettiklerine dair iddiası hukuka aykırı.

c) 6222 Sayılı Kanun:

Hakemlerin yasal bahis oynaması 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun‘a muhalefet muhalefet teşkil eder mi?

Yasal bahis oynamak suç değil. Ayrıca yasa dışı bahis oynamak da tek başına 6222 sayılı Kanun’a aykırı değil. 6222 sayılı Kanun’da bahis tek başına cezalandırılmıyor. Bu kanuna göre, bahis şikeyle ilişkili olmalı. Şike suçunun, bahis oyunlarının sonuçlarını etkilemek amacıyla işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılıyor.

Peki, hakem kendi yönettiği maç için bahis oynarsa, şike suçundan ceza alır mı?

Birkaç gündür hakemlerin bahis oynamaları hakkında röportaj veren, açıklama yayınlayan avukatların yorumlarını takip ediyorum. Neredeyse hepsi kendi yönettiği maça bahis yapan hakemin şike suçu işlediğini iddia ediyorlar.

Bu konuda bazı ayırımlar yapmak gerekir.

– Hakem tek başına mı hareket etti?

– Hakem maçın sadece sonucuna yönelik mi bahis oynadı?

6222 sayılı Kanuna göre, şike çok failli suçtur. Bu suçun oluşması için anlaşma gerekir. Eğer hakem, yöneteceği maç için tek başına hareket ederek bahis oynamış ve bahiste oynadığı ihtimali gerçekleştirmişse, 6222 sayılı Kanun anlamında şike suçu oluşmamıştır. Hakemin bir üçüncü kişiyle anlaştığı ispatlanamazsa, suç da ispatlanamaz.

Hakem ile üçüncü kişinin anlaştığı ispatlanırsa, bu durumda anlaşmanın konusu önem arz eder. Taraflar sadece müsabakanın sonucuna mı yoksa müsabakanın sürecine yönelik mi anlaştılar? Eğer anlaşma müsabakanın sonucu dışında bir hususa ilişkin ise, 6222 sayılı Kanun anlamında şike suçu söz konusu olmaz. Bu hafta sık sık örnek verilen “Hakem VAR’a gider mi?”, “Hakem VAR’a kaç kez gider?”, “Penaltı olur mu?”, “İlk sarı kartı kim görür?” gibi müsabaka sürecine dair şike (spot fixing) eylemleri 6222 sayılı Kanun anlamında suç teşkil etmez. Hakem müsabaka sürecine, gidişatına dair şike yaparsa 6222 sayılı Kanun uyarınca yargılanama, cezalandırılamaz.

Özetle, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Hacıosmanoğlu’nun şike iddiası yokken, onun iddialarını çeşitli kanunlara muhalefet suçlarının ihbarı olarak değerlendirmesi düşündürücüdür. Başsavcılık kendisine yoktan vazife yaratmaya çalışmaktadır.

Kaynak: Mert YAŞAR, "Bahisçi Hakemler Dosyasındaki Hukuka Aykırılıklar"

https://sporvehukuk.net/2025/11/02/bahis-2/

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş