Türk Futbolu Borç Sarmalında!
Bizi Takip Edin Futbol ekonomisi facebookta futbol ekonomisi twitterde
x
Buradasınız >> Ana Sayfa Haberler & Makaleler Mali Tuğrul AKŞAR Türk Futbolu Borç Sarmalında!

Türk Futbolu Borç Sarmalında!

 alt

Tuğrul Akşar/ 7 Mart 2011

Geçen Mayıs’ta Beşiktaş’ın eski yöneticilerinden sayın Hüsnü Güreli çok önemli bir çalışma gerçekleştirdi. Çalışması her ne kadar kitaplaştırılmadıysa da, Türk futbol kulüplerinin yapısal ve finansal sorunlarını saptamaya ve bunlara ilişkin çözüm önerilerini ele almaya çalıştığı “4 Büyük spor Kulübünün Yapısal ve Finansal karşılaştırmalı Analizi” başlıklı bu taslak çalışmasını inceleme ve değerlendirme fırsatı buldum.  Her sayfası gerçekten de mesleki formasyonun getirdiği disiplin içinde kaleme alınmış bu çalışmada ilginç tespitler var. Bunlardan bazıları üzerinde bu hafta durmak istiyorum.

Sayın Güreli’nin Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’un 2008 ve 2009 yıllarına ait hemen hemen birbirine yakın tarihli finansallarından konsolidasyon esasına göre hazırladığı mali tablo analizlerinde üzerinde durduğu en önemli konulardan birisini, bu dört kulübümüzün net 900 milyon TL borç yükü oluşturuyor.

Konuyu sıkıcı olmaktan kurtarmak için Güreli olayı sadece bir borç analizi olarak bırakmamış, aynı zamanda kulüplerin gelirlerini, giderlerini ve bunların Avrupalı kulüp ortalamalarıyla olan karşılaştırmalarını da yapmış. Gerçekten de önemli bir analiz.

4 Büyük Kulüp Net Borçlu

Aşağıdaki tablodan da görülebileceği üzere Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’un mevcut mali tabloları konsolide olarak ele alındığında, toplam yıllık 195.3 milyon TL’lik alacaklarına karşılık, bu dört kulübün kısa ve uzun vadeli borçları toplamı 1 milyar 95 milyon 842 bin 948 TL’ne ulaşmış durumda. Buna göre dört büyük kulübün gelirleri toplamı 622 milyon TL , net borçları 900.5 milyon TL’dir. 622 Milyon TL tutarındaki gelirin 452,3 milyon TL’si futbol şubesi gelirlerinden, 169,9 milyon TL’si de futbol dışı gelirlerden oluşuyor.

Kısacası:  Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor’un 2008 ve 2009 yıllarına ait mali verilerine göre bu dört kulübün mevcutları ve alacakları, bu kulüplerin kısa ve uzun vadeli borçlarını karşılamakta yetersiz kalıyor. Buna göre 4 Büyük Kulübün 482.216.143 TL işletme sermayesi açığı bulunuyor.

Yine bu dört kulübün toplam 195,3 milyon TL tutarındaki dönen varlıkları, 677,5 milyon TL’ne ulaşan kısa vadeli borçlarını karşılamakta yetersiz kaldığı için faaliyetlerinin finansmanında işletme sermayesi ihtiyacı yoğun bir şekilde kısa vadeli borçlanmayla karşılanmış durumda. Bu durum ise bize, bu dört kulübün kısa süreli borçlarını ödeyebilme güçlerinin bulunmadığını,  işletme sermayelerinin  yeterli olmadığını gösteriyor. Bu durumu göstermekte kullanılan cari oran, (yani Dönen varlıkların/Kısa vadeli Borçlar) 0,36 seviyesinde olup, bu rasyo son derece yetersiz bir durumu ortaya koyuyor.

Bu tabloya göre 4 Büyük kulübün uzun vadeli borçlarını da dikkate aldığımızda tablo daha da vahimleşiyor. Bu kulüplerin net borçlulukları  905,5 milyon TL’ne ulaşıyor. (Burada tabi ki, uzun vadeli borçların karşılığında bilançoda Duran Varlık olarak gördüğümüz uzun vadeli assetlere de bakmak, daha sağlıklı olacaktır. Konsolide bilançolara bakıldığında 4 kulübün duran varlıkları toplamı 1.043.812.828 TL’ne ulaştığını görüyoruz. Bu tutarın yaklaşık yüzde 66’lık kısmı bina ve tesislerden, %28’i de bonservis bedellerinden geliyor. Kalan kısmı ise diğ. Varlıklar ve uzun vadeli alacaklar oluşturuyor.

  

4 BÜYÜK KULÜP KONSOLİDE NET BORÇ TABLOSU (TL)

Nakit ve hazır Deg.

 

18.149.393

Alacaklar

 

98.656.925

Stoklar

 

13.718.718

Yayın/Sponsorluk Gelir Tahakkukları

 

64.793.815

Alacaklar toplamı

195.318.851

Kısa Vadeli Borçlar

 

677.534.994

 

Kredi Borçları

171.775.015

 

Ticari Borçlar

132.500.074

 

Yönetime Borçlar

68.508.282

 

Vadesi Geçmiş Vergiler

36.508.636

 

Gelecek Yıllara ait yay. Ve sponsor. Gelir Avansları

125.352.724

 

Bonservis/utbolcu Ücret ve Borçları

116.695.894

 

Diğ.Borçlar

26.194.369

Uzun Vad. Borçlar

418.307.954

 

Kredi Borçları

200.760.087

 

Ticari Borçlar

22.230.778

 

Yönetime Borçlar

145.354.036

 

Vadesi Geçmiş Vergiler

10.372.764

 

Gelecek Yıllara ait yay. Ve sponsor. Gelir Avansları

20.949.005

 

Bonservis/utbolcu Ücret ve Borçları

15.434.587

 

Diğ.Borçlar

3.206.697

Borçlar Toplamı

1.095.842.948

Net Borç

 

900.524.097

Kaynak: “4 Büyük spor Kulübünün Yapısal ve Finansal karşılaştırmalı Analizi”

 

Üçü Bir Arada

 

4 Kulübün konsolide mali tabloları bize üç açığın bir arada olduğunu gösteriyor.

Kulüplerin dönen varlıkları, kısa vadeli borçlarını karşılamakta yetersiz kaldığı için işletme sermayesi açığı,

Kulüplerin faaliyetlerinin finansmanında kullandıkları özkaynaklar içinde yer alan şişirilmiş Değ.Artış Fonu(Mad.Dur.Varlık ve Bonservis değerleme)bedellerimi çıkarttığımızda Özkaynak açığı,

Kulüplerin mevcut hazır değerleri içinde yer alan nakit ve benzeri likit değerleri  dikkate aldığımızda ise bunların toplam değerinin kısa vadeli borçları karşılamakta yetersiz kalması nedeniyle Likidite açığı oluştuğu görülüyor.

 

Avrupalı Ne Durumda?

4 Büyük kulübün gider ve gelirlerine ilişkin yapılan rasyo değerlendirmelerine bakıldığında ise;

ü  Giderlerin gelirleri %121 oranında aştığını, (Avrupa’da %105- UEFA bunun %100’ü aşmamasını istiyor)

ü  Futbol şubesi gelirlerinin %87’sinin futbolcu ücret ve transfer/bonservis bedellerine gittiğini, (Avrupa’da bu rasyo %64),

ü  Toplam borçların, gelirleri %179 aştığını (Avrupa’da bu rasyo %148) gözlemliyoruz. 

 

 

4 Büyük Kulüp

Avrupa Kulüpleri

Giderler/gelirler

120,99%

105%

Futbolcu Ücret ve Transfer Giderlerinin Futbol Şubesi Gelirlerine Oranı

87,08%

64%

Diğ.Faaliyet Giderlerinin Toplam Gelire Oranı

37,52%

38%

Faaliyet Dışı Gider/Toplam Gelir

10,12%

3%

Transfer Borçları/Futbol Şubesi gelirleri

29,81%

22,80%

Toplam Borç/Gelirler

179%

148%

Kaynak: 4 Büyük spor Kulübünün Yapısal ve Finansal karşılaştırmalı Analizi

 

Nerden geldi? Nereye Gitti?

4 Kulübün,

ü  Toplam 622 milyon TL civarındaki gelirinin  %73’ünün futbol şubesinden geldiğini,

ü  Buna karşın futbol şubesine harcanan giderlerin 196,6 milyon TL’ne ulaştığını, yani futbol şubesi gelirlerinin sadece %43’ünü oluşturduğu (demek ki, para başka yerlere gidiyor),

ü  Net borcun konsolide gelirlere oranının %190 yükseldiğini gözlemliyoruz.

 

Açığın Temel Nedeni: Yanlış Transfer Politikası ve Kötü Yönetim

 

Yukarıda söylenenlerin özeti bize şunu gösteriyor. Aslında Spor Toto Süper Lig yıllık 500 milyon Euro’nun üzerinde bir gelir yaratmasına karşın, kaynakların verimli kullanılamaması, kulüplerimizi çok önemli mali sıkıntılara sevk ediyor. Bunun temel nedeni olarak ta karşımıza kulüplerin sportif ve mali anlamda kötü yönetilmeleri  ile yanlış transfer politikaları çıkıyor.

Kötü  sportif ve mali yönetim üzerinde çok durduğum için bu konuya değinmeyeceğim ama daha spesifik bir sonuçla yazımızı sonlandıracağım.

 

Hatalı Transfer Politikaları 4 Büyükleri Çıkmaz Sokağa Götürdü

 

SL’de son beş yılın transferine ilişkin hazırladığımız tablo aşağıda dikkatlerinize sunuluyor. Sözkonusu tabloya göre Spor Toto Süper Lig son beş yılda toplam 310 milyon 791 bin Euroluk transfer harcaması gerçekleştirmiş. Son beş yıllık süreçte en fazla transfer harcamasının yapıldığı  sezon olarak karşımıza 2008/09 sezonu çıkıyor. Bu dönemde TSL ekipleri toplam 102 milyon 643 bin TL’lık transfer gideri yapmışlar ve bir rekora imza atmışlar. 2008 yılı futbol pastamızın büyüklüğü dikkate alındığında bu tutar, toplam büyüklüğün %21’ine karşılık geliyor.

Yine aynı tablo bize son beş yıllık  süre içinde TSL ekiplerinin yapmış oldukları toplam 310 milyon 791 bin Euroluk transfer harcaması karşılığında, oyuncu satımından sadece 84 milyon Euroluk bir transfer geliri elde ettiklerini; buna göre net 226 milyon 715 bin Euro cari transfer açığına yer verdiklerini; TSL’nin ithal ettiği oyuncuların dışsatımından para kazanamadığını (yani net borçlanmak durumunda kaldığını) gösteriyor.

Bu süreçte yabancı oyuncu transferine giden toplam tutar 178 milyon euroya ulaşmış durumda. Bu tutar ise transfer açığımızın yüzde 79’unu oluşturuyor.

 

 

Turkcell Süper Lig Ekiplerinin Son Beş yıllık Transfer Harcamaları ve Gelirleri Konsolide Açık Tablosu (Bin Euro)

 

2009/10

2008/09

2007/08

2007/06

2006/05

Son Beş yıl

 

Gelir

Gider

Gelir

Gider

Gelir

Gider

Gelir

Gider

Gelir

Gider

Gelir Toplamı

Gider Toplamı

 

4.681

   (31.447)

9.165

   (102.643)

24.628

   (51.386)

31.280

   (77.872)

14.322

   (47.443)

84.076

   (310.791)

Net Açık

           (26.766)

         (93.478)

             (26.758)

              (46.592)

              (33.121)

                           (226.715)

 

 

 

 

 

 

 

 

Yukarıdaki tablodan çıkan genel sonuçlar:

  1. TSL transferde net borçlu bir lig. Yani transfer gelirleri, transfer giderlerini karşılamakta yetersiz kalıyor.
  2. Transferde ithalatçı bir yapımız var. Oyuncu dışsatım gelirlerimiz, giderlerimizin sadece üçte biri kadar(%27). Yani transfer bütçemizin üçte ikisini transfer harcamaları oluştururken; transfer gelirlerimiz bütçenin sadece üçte birine yakın bir kısmını oluşturuyor.
  3. Transferde net borçlu olmak, kulüplerimizde önemli finansal sorunları beraberinde getiriyor. Transfer gelir ve gider dengesindeki, gider fazlası durumu, süreç içinde kulüplerin borçlanmalarını artırıyor.
  4. Bu kapsamda kulüplerimizin son beş yılda transfer açıklarının 226.7 milyo euroya ulaşması, kulüplerimizin transfer finansmanında yabancı kaynağa yöneldiğini ortaya koyuyor.
  5. Son beş yılda kulüplerimiz yabancı oyuncu transferine toplam 226,7 milyon euro para harcamış durumda.
  6. Kulüplerimiz genelde transfer ettikleri yabancı oyuncuları tekrar nakde dönüştüremediklerinden, (son sahibi olduklarından) transfer gelir ve giderleri arasındaki farkın, giderler lehine daha da açılmasına neden oluyor.
  7. Transferde net açığın yıllar itibariyle giderek büyümesi, kulüplerin finansman ihtiyaçlarının artmasına yol açıyor. (Bu dinamik kulüplerimizin sürdürebilecekleri bir durum değildir.)
  8. Kulüplerimizin sağlıklı ve sürdürülebilir bir transfer bütçesi yönetimi sergilemediklerini, artan cari açıktan gözlemliyoruz.
  9. Ülkemizde transfer ekonomisi, doğal olarak futbol pastasının büyümesine yol açmakla birlikte; futbol ekonomimizdeki toplam borçluluk oranının yükselmesine; net borçluluğun artmasına neden olmaktadır. Yani kulüplerin net borçlulukları giderek artmaktadır.

 

Sonuçta;

Hatalı transfer politikaları, yanlış yönetsel ve mali politikalarla birleşince ortaya bir felaket tablosu çıkıyor.

Bu yanlış politik süreçte, kulüplerimizin futbol gelirlerini ve kıt olan kaynaklarını verimli ve karlı kullanamadıklarını; bu nedenle iktisadi ve mali yapılarında transferin kendi ekonomilerine sağlayacağı marjinal katkının giderek azaldığını gözlemliyoruz. Bunun da makro anlamda futbol ekonomisine sağladığı toplam fayda, katlanılan toplam maliyetin altında kaldığından bu süreç,  kulüplerin net borçluluğunu artırıcı bir etki yaratıyor. Bu durum ise, zaman içinde kulüplerin öz kaynak açıkları vermesine, transfer maliyetlerinin giderek artmasına, buna bağlı olarak ta, yıllar itibariyle kulüplerin likidite ve işletme sermayesi açıklarının büyümesine neden oluyor. Bu durum da zaman içinde kulüplerimizin kümüle  zararlarını(açıkları)artırıp aktiflerini zayıflatacağı için rekabet güçlerini de geriletebilecek potansiyeli bünyesinde taşıyor.

 

 

 

 

 

 

 

                    linkedin-logo Paylaş                        Flipboard -logo Paylaş

Bu İçerik  23229  Defa Okunmuştur
 

Degerli yazarimiz Tuğrul Akşar Cuma, 02 Nisan 2010.

YAZARIN DIGER YAZILARINI GORMEK ICIN TIKLAYIN

Neden Futbol Ekonomisi?

 

www. Futbolekonomi.com’un  vizyon ve misyonu temel olarak  Futbol Ekonomisi Stratejik Araştırma Merkezi’nin (FESAM) vizyon ve misyonuna paralel ve aynı düzlemdedir.

 

Bu bağlamda temel misyonumuz: Futbolun yerel ve küresel makro özelliklerini incelemek ve yeni yapısal modeller önermek; bu kapsamda entelektüel gelişimi hızlandırmak ve buna ilişkin referans olabilecek bir database oluşturmak ve bunu tüm futbol araştırmacılarının emrine sunmak... Bu amaçla yapılan çalışmaları yayımlamak; gerekli her türlü bilimsel futbol araştırma ve geliştirme projelerine entelektüel anlamda destek vermek.

 

Temel Vizyonumuz: Önerilen yeni modellerin gerçekleştiğini görmektir.

 devamı >>>

finansal-futbol-anim-1

tugrulaksar_ge_roportaj

Tuğrul Akşar Güngör Urasın sorularını yanıtlıyor

  Yazar Tuğrul Akşar,
Milliyet Gazetesi Yazarı Güngör Uras'ın
sorularını yanıtlıyor.
detay için tıklayınız..

 

Spor Endexi

 

05/11/2024

Kapanış Günlük
Değişim %
  BİST 100

8.698,48

-0,17

 bjk BJKAS

4,48

-2,18

 fb FENER

100,30

0.00

 gs GSRAY

6,83

+0,15

 trabzon TSPOR

0,93

0,00

   SPOR ENDEKSİ

3.075,321

-0,41

Videolar

Tuğrul, Tuğrul Akşar, Pusula, Ekonomi, Futbol, Futbol Ekonomi, Mali,VİDEONUN DEVAMI VE DİĞER VİDEOLAR İÇİN TIKLAYIN.

İstatistikler

İçerik Tıklama Görünümü : 43822823

TRENDYOL SÜPER LİG 2024-2025 SEZONU

  

 

 Sıra TAKIMLAR 0 G B M A Y AV

1

Galatasaray 13 11 2  0 35 13 22 35
2 Fenerbahçe 13  10   2 1 36  12   24

32

3 Samsunspor 14 9 2  3

29

14 15

29

4 Eyüpspor 14  6   5  3 21 15 6 23
5 Beşiktaş 13 6 4  3  22  15 7 22
6 Göztepe 13 6 3 4 24  19 

  5

 21 
7

Başakşehir

13 5  4  4 21 18 3 19
8 Ç.Rizspor 13 6 1

6

15 20 -5 19
9 Sivasspor 14 5 3 6 18    22  -4 18
10 Konyaspor 14 5 3 6 16 21 -5 18
11 Antalyaspor 13 5 2 6

17

25   -8 17
12 Trabzonspor 13 3 6 4 18  16 2 15
13 G.Antep FK 13 4 3

6

19  21  -2  15
14 Kasımpaşa 13 3 6 4 16 19 -3 15
15 Alanyaspor 13 3 5 5 12 16 -4 14
16

Kayserispor

13

2

6 5 13 25 -12 12
17 Bodrum FK 14 3 2 9 10 21 -11 11
18 Hatayspor 13 5 7 12 20  -22 8

19

A.Demirspor 13 0 2 11 9 31 -22

 

                 

Okur Yazar


Futbolun ekonomisi, mali, hukuksal ve yönetsel kısmına ilişkin varsa makalelerinizi bize gönderin, sizin imzanızla yayınlayalım.

Yazılarınızı  info@futbolekonomi.com adresine gönderebilirsiniz. 

 

 

Annual Review of Football Finance 2023

Annual Review of Football Finance 2023

Deloitte Sports Grup'un Avrupa Futbol Finansmanına ilişkin 32. kez düzenlediği yıllık futbol finans raporuna göre, Avrupa futbol pazarı 2021 - 22 sezonunda bir önceki yıla göre %7 büyüyerek 29.5 Milyar Euro büyüklüğüne ulaştı. Rapora ulaşmak için tıklayınız

Deloitte Money League - 2024

Deloitte Money league 2024

Deloitte Money League Raporunu 27. kez yayınladı. Rapora göre Avrupa'nın en zengin 20 kulübünün 2022-23 sezonunda gelirleri toplam 10.5 Milyar Euro'ya ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

UEFA Kulüp Finans&Yatırım Raporu 2024

 

UEFA Raporu-2023

UEFA Kulüp futbolunun finansal durumları ve yatırımlarına ilişkin yıllık görünüm ve benchmark raporunu yayınladı. Okumak için tıklayınız

 


 

2021-Money-league-Raporu

 

Yirmidördüncü Deloitte Money League raporuna göre Barcelona'nın 715.1 Milyon Euro'luk geliriyle ilk sırada yer aldığı, tamamı merkez lig kulüplerinden oluşan ve bir önceki yıla göre gelirleri %12 azalan Para Ligi raporunu okumak için tıklayınız

 


 

 

annual report 202021 photo

 

Avrupa Futbolunun patronu UEFA’nın gelirleri 5.7 Milyar Euro’ya Ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

 


 

 UEFA-Kulup-Futbolu-Lisanslama-2023


UEFA’nın 2023’te yayınladığı en son  Kulüp Lisanslamaya İlişkin Karşılaştırma raporuna göre kulüpler Pandemi döneminde 7.3 Milyar Euro zarar ettiler. UEFA raporu, Avrupa kulüp futbolunun endişe verici bir resmini çiziyor. Raporu okumak için tıklayınız.

 


    

191112 Aktifbank Ekolig

 

Türk futbolunun gelirlerinin ve ekonomik görünümünün mercek altına alındığı Futbol Ekonomi Raporu – EkoLig'in dördüncü sayısı yayınlandı. Süper Lig’in 2017-2018 sezonu sonunda 3,2 milyar TL olan geliri, 2018-19 sezonunda 4,2 milyar TL’na ulaştı. Bkz.

 

 

master bm report lowres

 

The European Club Footballing Landscape 2022


UEFA'nın Avrupa Lulüp futboluna ilişkin 13, kez yayınladığı, Covid-19'un etkilerinin de analiz edildiği raporu okumak için Bkz.


 

 EkoSpor-y

“Ekospor’un aylık bültenlerinden haberdar olmak için tıklayınız”

 

Süper lig Marka değeri araştırma

''Taraftar Algısına Göre Türkiye Süper Ligi Marka Değerini Etkileyen Faktörlerin ve Marka Değeri Boyutlarının Değerlendirilmesi'' Prof. Dr. Musa PINAR öncülüğünde yapılan bu araştırmayı okumak için tıklayınız.

 

 

the-european-elite-2019

KPMG Avrupa’nın 32 Elit Kulübünün değerlemesini yaptı. Süper Lig’den Galatasaray ve Beşiktaş’ın da bulunduğu bu raporda en değerli kulüp 3.2 Milyar Euroluk değeriyle Real Madrid oldu. Raporu okumak için tıklayınız.
 

Endustriyel_futbol

 

Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı Üzerine

Futbolun Endüstriyel gelişimi, kulüplerin sportif ve iktisadi/mali yapılanışını derinden etkiliyor. Dorukhan Acar’ın Kurumsal Yönetim temelli yaklaşımı ile "Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı"yı okumak için tıklayınız

 

 

Türkiye'de Kadın Futbolunun Gelişimi ve Günümüzdeki Durumu

 

imagesCAVM4O4L

 

Dr. Lale ORTA’nın Kadın Futboluna Entelektüel Bir Yaklaşım Sergilediği makalesi için tıklayınız.” 

 

 

İngiliz Futbolunda Kurumsal Yönetişim Üzerine

 

governance_in_football

 

Tüm kulüplerimize ve Türk Futbol yapılanmasına farklı bir bakış açısı kazandırabileceğini düşündüğümüz, İngiliz Parlementosu’nun Kültür, medya ve spor Komitesi’nin hazırladığı raporu okumak için tıklayınız. 

 

money-and-soccer

“Money scorring goals”, Gerçekten de “Para Gol Kaydedebiliyor mu? “

Euro 2012’nin olası ekonomik etkilerini
okumak için tıklayınız. 



FFP

Futbolda Finansal Sürdürülebilirlik Kapsamında ''Finansal Fair Play Başa Baş Kuralı ve Beşiktaş Futbol Kulübü Üzerinde Bir Uygulama 
Hüseyin AKTAŞ/Salih MUTLU,

okumak için tıklayınız.