Kulüpler İçin Yeni Kavram: Finansal Sürdürülebilirlik
Bizi Takip Edin Futbol ekonomisi facebookta futbol ekonomisi twitterde
x
Buradasınız >> Ana Sayfa Haberler & Makaleler Mali Tuğrul AKŞAR Kulüpler İçin Yeni Kavram: Finansal Sürdürülebilirlik

Kulüpler İçin Yeni Kavram: Finansal Sürdürülebilirlik

r951691 1296x729 16-9 

Tuğrul AKŞAR- 7 Mart 2023 UEFA’nın 2023’te yayınladığı en son Kulüp Lisanslama ve Finansal Sürdürülebilirliğe İlişkin Karşılaştırma raporuna göre,[1] kulüplerin pandemi nedeniyle finansal sürdürülebilirliklerinde önemli zafiyetler oluştu ve pandemi kaynaklı kayıplar Avrupa futbolunda 7.3 Milyar Euro’ya ulaştı. Bu tutar 2022 verilerine göre 27,6 Milyar Euro[2]büyüklüğündeki Avrupa futbol gelirlerinin % 28’ine karşılık geliyor. Bu kapsamda Avrupalı kulüpler için finansal sürdürülebilirlik her zamankinden daha önemli hale gelmiş bulunuyor.

 

Pandemi Bitti Ama Etkisi Hala Devam Ediyor

2020'de 3,1 milyar Euro olarak gerçekleşen pandemi kaynaklı kayıplar, 2021'de 4,7 milyar ilave zararlar ile toplamda 7.3 Milyar Euro’ya ulaştı. 2022 için tahmin edilen olası zarar tutarı ise yaklaşık 3 milyar Euro civarında olacak.

Covid şüphesiz ki futbolda da derin yaralar açtı ve hala futbol ekonomik ve finansal olarak pandemi öncesi normaline dönemedi. Bu küresel koşullar dikkate alındığında da kısa vadede futbolun eski parasal gelirlerine ulaşması zor görünüyor. Nitekim, 2018-19 sezonunda Avrupa futbolunun yarattığı parasal büyüklük 28.9 Milyar Euro’ya ulaşmıştı.[3] Son raporda ise bu tutar 27,6 Milyar Euro oldu. Yaklaşık % 4’lük bir küçülmeden söz ediyoruz. Kulüpler son bir atakla başta yayın gelirleri olmak üzere gelirlerini önemli ölçüde artırdılar ama hala bugünkü gelir seviyesi 2018-19 sezonunun gerisinde görünüyor.

Gelirler Düşerken Zararlar Arttı

Pandemi kaynaklı gelirler düşerken, küresel olarak dünya ekonomisinde yaşanılan enflasyonist gelişim ekonomik olarak kulüp giderlerini artırıcı bir etki yarattı. Pandemik olumsuzlukların kulüplerin gelirlerinde neden olduğu düşüşler, kulüpleri daha fazla borçlanmaya itti. Dünya ekonomisinde enflasyon kaynaklı yükselen faizler kulüp borçlanma maliyetlerini yükseltti. Artan finansal maliyetler ise kulüp zararlarının büyümesini beraberinde getirdi. Bu olumsuzluk sonuç itibariyle kulüplerin finansal sağlıklarını da tehdit eder boyuta geldi. Özellikle Çevre ve Yarı Çevre Liglerde kulüpler devasa zararlarla karşı karşıyalar.

Kulüplerin pandemi öncesi ve sonrası operasyonel giderlerine baktığımızda, pandemi öncesi kulüp faaliyet giderleri gelirlerin yaklaşık %11’i civarındayken, 2021 için bu oran gelirlerin % 33’üne yükselmiş durumda. 2022 verilerine göre bu oranın daha da yükseleceği beklentisi var. Bu orandaki yükselişi etkileyen en önemli gider kalemiyse, ücret giderlerinde yaşanılan artışlar. 2022’nin henüz yayınlanmamış verilerine göre ücret giderlerinin toplam gelirin yaklaşık % 70’ine ulaşması bekleniyor.

Ücretlerdeki artışın yanısıra, kulüplerin transfer karlılıkları da bu dönemde düştü. Bu dönemde kulüp karlılığını olumsuz etkileyen bir başka faktör de nakit çıkışı gerektirmiyor da olsa, amortismanlar oldu. Yükselen bonservis bedelleri kulüplerin amortisman giderlerinin de artmasına neden oldu.

Kulüplerin Finansman Giderleri Artıyor

Özellikle salgın döneminde gelirlerde yaşanılan dramatik düşüş, kulüp giderlerinin karşılanmasında fon açığına neden oldu. Giderlerini karşılayabilecek gelir yaratmakta zorlanan kulüpler borçlanarak kendilerine yeni finansman olanakları yaratmak zorunda kaldı. Bu da banka kredilerinde % 51’lik bir artışa neden oldu.

Salgın sonrası oluşan küresel istikrarsızlık ve yüksek enflasyon faiz oranlarının keskin bir şekilde artmasına neden oldu. Buna bağlı olarak kulüplerin finansman maliyetleri de rekor düzeyde arttı.

2022 yılı mali verilerine göre Avrupalı kulüplerin finansman giderleri 2019 finansman giderlerinden % 18 daha fazla bir artış kaydederek 563 Milyon Euro’ya ulaştı.[4] Bunun doğal sonucu Avrupalı kulüplerin toplam gelirlerinin %16’sı finansman giderlerine gitti. Bu dönemde Türk kulüplerin finansman giderleri artışı Avrupalı kulüplerden yaklaşık %20 daha fazla oldu. Diğer taraftan Avrupalı kulüpler gelirlerinin % 16’lık kısmı ile finansman giderlerini karşılayabilirken, Türk kulüpleri ancak gelirlerinin % 34'ü ile finansman giderlerini karşılayabilir duruma geldiler.

Pandemi öncesi ve sonrasına ilişkin Avrupalı Liglerin ve bu liglerde yer alan kulüplerin banka borçlarındaki gelişimi aşağıdaki tablodan görebiliyoruz.[5]

Pandemi Borçları Uzun Vadeye Dönüştürdü

Pandemi sonrası borçların kompozisyonu da değişti. Kısa vadeli yükümlülüklerin önemli bir bölümü, bu dönemde gelirlerin düşmesi nedeniyle uzun vadeli olarak yeniden yapılandırıldı. Kısa vadeli borçların yeniden yapılandırılması nedeniyle uzun vadeli yükümlülükler bir önceki döneme göre %22 arttı. Bu artışın nominal tutarı ise 1.251 Milyon Euro oldu. Kısa vadeli banka borcu yıl içinde 495 Milyon Euro azalırken, toplam banka borcu da %9 artmış oldu. 2019’a göre ise toplam banka borçlarındaki artış % 51 olarak gerçekleşti.

Uzun vadeli borçları bu anlamda en fazla artan ligler ise İspanyol La Liga, İtalyan Serie-A, Fransız Lig1 ve Türkiye Süper Ligi oldu.

Finansman giderlerindeki artış kulüp karlılıklarının düşmesini de beraberinde getirdi. Süper Lig kulüplerindeki finansman maliyetinin Avrupa’nın iki katına yaklaşmış olması Süper Lig kulüplerinin zararlarını daha fazla artırmış oldu.

Kulüpler Net Borçlu Hale Geldiler

Tabloya göre, Süper Lig’in toplam banka borçlarının 2021 mali yılı sonunda 1.187 Milyon Euro’ya ulaştığı, toplam borçların % 67’sinin uzun vadeli banka borçlarından oluştuğu, kulüp başına ortalama banka borcunun da 59,4 Milyon Euro düzeyinde olduğu anlaşılıyor. Bu verilerin sonunda toplam banka borcunda Süper Lig Avrupa’nın en borçlu dördüncü ligi konumunda bulunuyor. Toplam borçların toplam duran varlıklara oranına göre de Süper Lig Avrupa Borç Ligi’nde lider durumunda.

Tablo: Avrupalı Liglerin Banka Kredilerinin Gelişimi ve Değişimi

172893

Gross bank debt as of TFA: Brüt Banka Borçlarının Toplam Sabit Varlıklara Oranı

Total €m FY21: 2021 İtibariyle Toplam Borç Milyon Euro Olarak

Long term Share FY21: 2021 İtibariyle Uzun vadeli Kredileri payı

Year on year Cghange v 2020: 2020 İtibariyle yıllık Borçlardaki değişim

Change v pre-pandemic FY19: pandemi öncesine göre 2019’da Borçların değişimi

Club average gross bank debt (€ m): kulüp Başına Ortalama Toplam banka Borçları Milyon Euro

 

Özkaynak Artışı Sadece Finansal Yeterliği Artırmıyor, Rekabet Üstünlüğü de Sağlıyor!

Bilanço ödeme gücü veya finansal sağlık açısından bakıldığında, Avrupa futbolunda özellikle de Merkez liglerde finansal sürdürülebilirliği sağlamaya yönelik kulüplerin net sermayeleri son on yılda önemli ölçüde artış kaydetti.

UEFA’nın yeni finansal sürdürülebilirlik düzenlemelerine uyarlanan Finansal Fair Play (FFP) denk hesap kuralı, kulüplerin pozitif özkaynağa sahip olmalarını zorunlu kılıyor. Kulüplerin varlıklarını tehlikeye sokacak şekilde yükümlülük altına girmelerini önlemek için özkaynak açığı olan kulüplere sermaye enjeksiyonunu bir zorunluluk olarak haline getiren bu kurallar bütünü, kulüpleri öz kaynaklarını güçlendirmeye yöneltiyor. Bu bağlamda Avrupa finansal futbolunun yeni yapılanma sürecinde en fazla sermaye enjekte eden ligler Premier Lig ve Bundesliga oldu. İngiliz kulüpler özkaynaklarını 1.7 milyar Euro, Almanlar da 1 milyar Euro artırdılar.

Sermaye artışı bakımından göreceli olarak bakıldığında, UEFA sıralamasında ilk 20’de yer alan ligler 2022 yılı mali verilerine göre toplam özkaynaklarını yıllık %10'dan fazla büyüttüler.

Son on yıllık dönemde İngilizler 4.2 Milyar Euro, İtalyanlar 3.3 Milyar Euro, Fransızlar 1,7 Milyar Euro, Almanlar 1 Milyar Euro ve İspanyollar da 600 Milyon Euro sermayelerini (özkaynaklarını) artırdılar. Yani, Avrupa futbolunun son on yılında Merkez Ligler’in toplam Özkaynak artışları 10.8 Milyar Euro’ya ulaştı.

Bu süreçte Çevre Liglerdeki sermaye artışları ise toplamda 3.5 Milyar Euro civarında oldu. Buna göre Avrupa finansal futbol yapılanması içerisinde son on yılda toplam 14.3 Milyar Euro’ya ulaşan sermaye artışının % 77’sini Merkez Ligler gerçekleştirmiş oldu.[6]

UEFA raporuna göre, 2022 mali yılı itibariyle bildirimde bulunan kulüplerin neredeyse dörtte biri negatif özsermayeye sahip görünüyor.[7]

Kulüplerin %49’u yıllık gelirin en az %25'ine eşdeğer net öz sermayeye sahip görünüyor.

2022 mali yılının sonunda kulüplerin dörtte üçünden fazlası (%77) pozitif özkaynakla rekabetlerini sürdürüyorlar.

UEFA organizasyonlarına nadir de olsa katılabilen Çevre Liglerde yer alan kulüplerden %38'i olumsuz rapor verirken, bu kulüplerin yer aldığı ligler olarak ta UEFA Türkiye, Kıbrıs, Letonya, Gürcistan, Sırbistan ve Romanya’yı işaret ediyor.

Sözkonusu raporda yer alan verilere göre 2021 mali verilerine göre Süper Lig’de 15 kulübün özsermayeleri negatif düzeyde ve buna göre Süper Lig’in toplam özkaynak açığı da 682 Milyon Euro’ya ulaşmış durumda.

Süper Lig’in toplam sabit varlıkları 1.122 Milyon Euro civarındayken, buna karşın toplam banka borcu 1.188 Milyon Euro düzeyinde görünüyor.

529 Milyon Euro geliri bulunan Süper Lig’in oyunculara ödemiş olduğu ücret ve maaşlar toplamı 472 Milyon Euro’ya ulaşıyor. Buna göre Ücret/gelir rasyosu: % 89’a ulaşmış vaziyette.

Süper Lig kulüplerin 2019 itibariyle toplam zararları ise 244 Milyon Euro civarında.  

           Sonuç

Bu bağlamda UEFA’nın son yayınladığı Avrupa Kulüp futboluna ilişkin kulüp lisanslama ve karşılaştırma raporu, Avrupa kulüp futbolunun endişe verici bir resmini çiziyor ve kulüplerin bu dönemde daha fazla mali disipline yönelmeleri gerekliliğini vurguluyor. Bununla birlikte gelirlerde önemli iyileşmeler gözlemlenirken, diğer taraftan paydaş taraftar tüketici de statlara geri dönmeye ve kulübüne para harcamaya başladı. Aynı zamanda yabancı yatırımcı da futbola yatırım yapmaya devam ediyor. Bu olumluya gidiş kulüplerin finansal sorunlarını bir ölçüde rahatlatsa da, problem hala tam olarak çözümlenmiş değil. Zira, hala sınırlı sayıda olsa da, iflas prosedürlerine giren kulüpler bulunuyor. Pandemi sürecinde oyunun farklı kriz ve risk türlerine göre finansal ve ekonomik olarak daha dayanıklı hale getirilmesi bir zorunluluk olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü kulüp futbolunda maliyetler pandemi öncesine göre daha da önemli artışlar kaydetti. Buna karşın kulüp yönetimlerinin bu konuya gerekli duyarlılığı gösterdiklerini tam olarak söylemek mümkün değil. Bazı kulüpler maliyet yönetimi ve finansal disiplinden uzak bir şekilde rekabetlerini sürdürmek istiyorlar. Bu durum kulüplerin finansal dengelerini bozuyor ve onları kırmızı bakiyelere, negatif öz kaynaklara itiyor. Kulübün bir yandan yaşamını devam ettirirken, diğer yandan faaliyetlerini operasyonel olarak güven altında yönetebilmeleri, kulüplere ilave sermaye enjeksiyonu ve/veya dış borç finansmanı gerektiriyor. Bunda en büyük faktör ise, gelirlerin gider artış hızını yakalayacak bir büyümeyi tam olarak yakalayamamış olması.

Sonuçta, salgın sonrası yükselen enflasyon nedeniyle artan finansman giderleri, yükselen ücretler, amortisman giderlerindeki büyüme, düşen transfer karları ve aşağıya çekilemeyen kulüp faaliyet giderleri ücret/gelir rasyosunu sürdürülemez bir noktaya taşıdı. 2021 verilerine göre ücret/gelir rasyosu % 83’e ulaştı. Bu durum ise kulüp sürdürülebilirliğinin önündeki en büyük engel olarak kendisini somutluyor.


[1] The European Club Footballing Landscape Club Licensing Benchmarking Report Emerging from the pandemic, February 3, 2023,

[2] A new dawn, Annual Review of Football Finance 2022, Sport Business Group, August 2022.

[3] A new dawn, Annual Review of Football Finance 2022, Sport Business Group, August 2022, sh.3.

[4] The European Club Footballing Landscape Club Licensing Benchmarking Report Emerging from the pandemic, February 3, 2023, sh.135.

[5] The European Club Footballing Landscape Club Licensing Benchmarking Report Emerging from the pandemic, February 3, 2023, sh.183

[6] The European Club Footballing Landscape Club Licensing Benchmarking Report Emerging from the pandemic, February 3, 2023, sh.183

[7] The European Club Footballing Landscape Club Licensing Benchmarking Report Emerging from the pandemic, February 3, 2023, sh.196.

                    linkedin-logo Paylaş                        Flipboard -logo Paylaş

Bu İçerik  2832  Defa Okunmuştur
 

Degerli yazarimiz Tuğrul Akşar Cuma, 02 Nisan 2010.

YAZARIN DIGER YAZILARINI GORMEK ICIN TIKLAYIN

Neden Futbol Ekonomisi?

 

www. Futbolekonomi.com’un  vizyon ve misyonu temel olarak  Futbol Ekonomisi Stratejik Araştırma Merkezi’nin (FESAM) vizyon ve misyonuna paralel ve aynı düzlemdedir.

 

Bu bağlamda temel misyonumuz: Futbolun yerel ve küresel makro özelliklerini incelemek ve yeni yapısal modeller önermek; bu kapsamda entelektüel gelişimi hızlandırmak ve buna ilişkin referans olabilecek bir database oluşturmak ve bunu tüm futbol araştırmacılarının emrine sunmak... Bu amaçla yapılan çalışmaları yayımlamak; gerekli her türlü bilimsel futbol araştırma ve geliştirme projelerine entelektüel anlamda destek vermek.

 

Temel Vizyonumuz: Önerilen yeni modellerin gerçekleştiğini görmektir.

 devamı >>>

finansal-futbol-anim-1

tugrulaksar_ge_roportaj

Tuğrul Akşar Güngör Urasın sorularını yanıtlıyor

  Yazar Tuğrul Akşar,
Milliyet Gazetesi Yazarı Güngör Uras'ın
sorularını yanıtlıyor.
detay için tıklayınız..

 

Spor Endexi

 

05/11/2024

Kapanış Günlük
Değişim %
  BİST 100

8.698,48

-0,17

 bjk BJKAS

4,48

-2,18

 fb FENER

100,30

0.00

 gs GSRAY

6,83

+0,15

 trabzon TSPOR

0,93

0,00

   SPOR ENDEKSİ

3.075,321

-0,41

Videolar

Tuğrul, Tuğrul Akşar, Pusula, Ekonomi, Futbol, Futbol Ekonomi, Mali,VİDEONUN DEVAMI VE DİĞER VİDEOLAR İÇİN TIKLAYIN.

İstatistikler

İçerik Tıklama Görünümü : 43858477

TRENDYOL SÜPER LİG 2024-2025 SEZONU

  

 

 Sıra TAKIMLAR 0 G B M A Y AV

1

Galatasaray 13 11 2  0 35 13 22 35
2 Fenerbahçe 13  10   2 1 36  12   24

32

3 Samsunspor 14 9 2  3

29

14 15

29

4 Eyüpspor 14  6   5  3 21 15 6 23
5 Beşiktaş 13 6 4  3  22  15 7 22
6 Göztepe 13 6 3 4 24  19 

  5

 21 
7

Başakşehir

13 5  4  4 21 18 3 19
8 Ç.Rizspor 13 6 1

6

15 20 -5 19
9 Sivasspor 14 5 3 6 18    22  -4 18
10 Konyaspor 14 5 3 6 16 21 -5 18
11 Antalyaspor 13 5 2 6

17

25   -8 17
12 Trabzonspor 13 3 6 4 18  16 2 15
13 G.Antep FK 13 4 3

6

19  21  -2  15
14 Kasımpaşa 13 3 6 4 16 19 -3 15
15 Alanyaspor 13 3 5 5 12 16 -4 14
16

Kayserispor

13

2

6 5 13 25 -12 12
17 Bodrum FK 14 3 2 9 10 21 -11 11
18 Hatayspor 13 5 7 12 20  -22 8

19

A.Demirspor 13 0 2 11 9 31 -22

 

                 

Okur Yazar


Futbolun ekonomisi, mali, hukuksal ve yönetsel kısmına ilişkin varsa makalelerinizi bize gönderin, sizin imzanızla yayınlayalım.

Yazılarınızı  info@futbolekonomi.com adresine gönderebilirsiniz. 

 

 

Annual Review of Football Finance 2023

Annual Review of Football Finance 2023

Deloitte Sports Grup'un Avrupa Futbol Finansmanına ilişkin 32. kez düzenlediği yıllık futbol finans raporuna göre, Avrupa futbol pazarı 2021 - 22 sezonunda bir önceki yıla göre %7 büyüyerek 29.5 Milyar Euro büyüklüğüne ulaştı. Rapora ulaşmak için tıklayınız

Deloitte Money League - 2024

Deloitte Money league 2024

Deloitte Money League Raporunu 27. kez yayınladı. Rapora göre Avrupa'nın en zengin 20 kulübünün 2022-23 sezonunda gelirleri toplam 10.5 Milyar Euro'ya ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

UEFA Kulüp Finans&Yatırım Raporu 2024

 

UEFA Raporu-2023

UEFA Kulüp futbolunun finansal durumları ve yatırımlarına ilişkin yıllık görünüm ve benchmark raporunu yayınladı. Okumak için tıklayınız

 


 

2021-Money-league-Raporu

 

Yirmidördüncü Deloitte Money League raporuna göre Barcelona'nın 715.1 Milyon Euro'luk geliriyle ilk sırada yer aldığı, tamamı merkez lig kulüplerinden oluşan ve bir önceki yıla göre gelirleri %12 azalan Para Ligi raporunu okumak için tıklayınız

 


 

 

annual report 202021 photo

 

Avrupa Futbolunun patronu UEFA’nın gelirleri 5.7 Milyar Euro’ya Ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

 


 

 UEFA-Kulup-Futbolu-Lisanslama-2023


UEFA’nın 2023’te yayınladığı en son  Kulüp Lisanslamaya İlişkin Karşılaştırma raporuna göre kulüpler Pandemi döneminde 7.3 Milyar Euro zarar ettiler. UEFA raporu, Avrupa kulüp futbolunun endişe verici bir resmini çiziyor. Raporu okumak için tıklayınız.

 


    

191112 Aktifbank Ekolig

 

Türk futbolunun gelirlerinin ve ekonomik görünümünün mercek altına alındığı Futbol Ekonomi Raporu – EkoLig'in dördüncü sayısı yayınlandı. Süper Lig’in 2017-2018 sezonu sonunda 3,2 milyar TL olan geliri, 2018-19 sezonunda 4,2 milyar TL’na ulaştı. Bkz.

 

 

master bm report lowres

 

The European Club Footballing Landscape 2022


UEFA'nın Avrupa Lulüp futboluna ilişkin 13, kez yayınladığı, Covid-19'un etkilerinin de analiz edildiği raporu okumak için Bkz.


 

 EkoSpor-y

“Ekospor’un aylık bültenlerinden haberdar olmak için tıklayınız”

 

Süper lig Marka değeri araştırma

''Taraftar Algısına Göre Türkiye Süper Ligi Marka Değerini Etkileyen Faktörlerin ve Marka Değeri Boyutlarının Değerlendirilmesi'' Prof. Dr. Musa PINAR öncülüğünde yapılan bu araştırmayı okumak için tıklayınız.

 

 

the-european-elite-2019

KPMG Avrupa’nın 32 Elit Kulübünün değerlemesini yaptı. Süper Lig’den Galatasaray ve Beşiktaş’ın da bulunduğu bu raporda en değerli kulüp 3.2 Milyar Euroluk değeriyle Real Madrid oldu. Raporu okumak için tıklayınız.
 

Endustriyel_futbol

 

Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı Üzerine

Futbolun Endüstriyel gelişimi, kulüplerin sportif ve iktisadi/mali yapılanışını derinden etkiliyor. Dorukhan Acar’ın Kurumsal Yönetim temelli yaklaşımı ile "Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı"yı okumak için tıklayınız

 

 

Türkiye'de Kadın Futbolunun Gelişimi ve Günümüzdeki Durumu

 

imagesCAVM4O4L

 

Dr. Lale ORTA’nın Kadın Futboluna Entelektüel Bir Yaklaşım Sergilediği makalesi için tıklayınız.” 

 

 

İngiliz Futbolunda Kurumsal Yönetişim Üzerine

 

governance_in_football

 

Tüm kulüplerimize ve Türk Futbol yapılanmasına farklı bir bakış açısı kazandırabileceğini düşündüğümüz, İngiliz Parlementosu’nun Kültür, medya ve spor Komitesi’nin hazırladığı raporu okumak için tıklayınız. 

 

money-and-soccer

“Money scorring goals”, Gerçekten de “Para Gol Kaydedebiliyor mu? “

Euro 2012’nin olası ekonomik etkilerini
okumak için tıklayınız. 



FFP

Futbolda Finansal Sürdürülebilirlik Kapsamında ''Finansal Fair Play Başa Baş Kuralı ve Beşiktaş Futbol Kulübü Üzerinde Bir Uygulama 
Hüseyin AKTAŞ/Salih MUTLU,

okumak için tıklayınız.