Yabancı Oyuncu Türk Futboluna Katkı Sağlıyor mu?
Bizi Takip Edin Futbol ekonomisi facebookta futbol ekonomisi twitterde
x
Buradasınız >> Ana Sayfa Haberler & Makaleler Genel Tuğrul AKŞAR Yabancı Oyuncu Türk Futboluna Katkı Sağlıyor mu?

Yabancı Oyuncu Türk Futboluna Katkı Sağlıyor mu?

 1973tak

Tuğrul AKŞAR/ 17 Mayıs 2023 Türkiye Futbol Federasyonu 2023-24 sezonunda Spor Toto Süper Ligde yer alabilecek yabancı oyuncu sayısını açıkladı. Buna göre Süper Lig kulüpleri 2023-24 sezonunda kadrosunda en fazla 14 yabancı oyuncu bulundurabilecekler. Sahada ise aynı anda en fazla 8 yabancı futbolcu olabilecek. Böylece takımların sahada en az 3 Türk futbolcu bulundurma zorunluluğu da devam etmiş olacak.

 

Biz bu yazımızda yabancı oyuncunun futbolumuza yararlı olup olmadığını değil, somut verilere dayalı olarak futbolumuza artı ve eksilerine odaklanacağız. Şüphesiz ki, kaliteli, verimli, optimal maliyetli ve tüm bunların ötesinde oynadığı kulübe maliyetinden daha fazla fayda sağlayan yabancı oyuncuların Türk futboluna geçmişte olduğu gibi şimdi de katkıları fazla olabilir. Bu nedenlerle biz “yabancı oyuncu iyidir ya da kötüdür” kısır tartışmalarından uzak, futbolumuza ekonomik, finansal ve sportif anlamda maliyet ve katkıları üzerinde duracağız.

 

Süper Lig’de İki Oyuncudan Birisi Yabancı

  

Yabancı oyuncu konusunda büyük resmi görmek için öncelikle konuya ilişkin bazı saptamalar yapalım: 

 

- 2022-23 sezonu itibariyle Süper Lig’de ellibeş ülke pasaportu olan toplam 261 yabancı oyuncu bulunmaktadır. 

- Süper Lig’de oynayan 519 oyuncunun % 50,3’ü, yani 261’i yabancı oyuncu statüsünde bulunuyor. Bir diğer ifadeyle her iki oyuncudan birisi yabancı statüsünde. 

- Takım başına ortalama yabancı oyuncu sayısı 13,8. 

- Takım başına yabancı oyuncuların ortalama yaşı 28,4. 

- Yabancı oyuncuların bonservis bedelleri üzerinden toplam değerleri 679,1 Milyon Euro. 

- Takım başına yabancı oyuncu değerinin, bonservis bedelleri üzerinden toplam takım değerine oranı % 68,91. Yani, süper Lig’in bonservis tutarları üzerinden değerinin yaklaşık % 70’i yabancı oyunculardan geliyor. 

- Takım başına ortalama yabancı bonservis değeri 2.6 Milyon Euro. 

- 2022-23 sezonunda maç başına sahaya çıkan yabancı oyuncu sayısı ise % 33. Yani, her üç yabancı oyuncudan sadece birisi oynuyor.   

 

Süper Lig’in yabancı oyuncu göstergeleri aşağıdaki tabloda yer alıyor.

 

220222-23 UEFATaksar Country

  

Avrupa Futbolunda Yabancı Oyunculara İlişkin Saptamalarımız 

 

Şimdi de yukarıdaki saptamalarımıza ek olarak Avrupa futbolunda yabancı oyuncu göstergelerine bakalım.[2] 

 

- Avrupa’nın merkez ligleri olarak nitelendirdiğimiz beş büyük ligde yabancı oyuncu yüzdeleri ortalaması % 56,3. 

- Premier Lig’de bu oran % 68,6 iken, La Liga’da % 42. 

- Merkez liglerin dışında çevre ligler içinde yer alıp bize yakın olan liglerden Portekiz Ligi’nde % 59,2; Hollanda Ligi’nde % 45,7; Belçika Ligi’nde % 58,4; 

- Merkez liglerde yabancı oyuncu ortalama yaşı 26,78. 

- Yukarıda belirttiğimiz çevre liglerde yabancı oyuncu ortalama yaşı 25. 

- Yabancı oyuncuların oynama yüzdesi % 53. 

- Merkez Ligler’de lig başına yabancı oyuncu değerinin, bonservis bedelleri üzerinden toplam takım değerine oranı % 71,2. 

- Merkez Ligler’de  ücret/gelir rasyosu ortalaması 2021-22 için % 78.[3]

 

 Avrupa Birliği pasaportu taşıyan oyuncularda 1995 yılında Avrupa Adalet Divanı’nın Bosman Kuralları olarak bilinen kararı gereğince, Avrupa liglerinde yabancı oyuncu sayısında bir sınırlama bulunmuyor. Ancak, bu pasaporta sahip olmayan yabancı oyuncuların transferinde Premier Lig, transfer edilecek oyuncunun son iki yılda milli takım maçlarının % 75’inde oynamış olması koşulunu ararken, Avrupa Birliği pasaportu dışında İtalyan Serie-A 5, Fransız Lig 1 4, La Liga ise 3 yabancının daha kadroda olabilmesine izin veriyor.[4]

 

Yabancı Oyuncunun Türk Futboluna Katkısı

 

Yabancı oyuncu oynatmanın takım özelinde ve lig genelinde sportif, ekonomik ve finansal katkıları ne yönde? Bu soruya yanıt verebilmek için öncelikle mevcut statüko temelinde takımlarımızın Süper Lig’de ve UEFA organizasyonlarındaki başarılarına ve buna bağlı olarak oluşan UEFA Ülke sıralamasına bakmalıyız. UEFA ülke sıralamasının dışında Türk futbolunun ekonomik ve finansal değerlerini de sportif performans ile birlikte değerlendirmemiz gerekiyor. Bu bağlamda 2000-2023 arası aşağıdaki değerlere bir göz atalım.

 

- 2000’de 5+1  (5 yabancı sahada, bir yabancı tribünde) olan yabancı oyuncu sayısı; 2007/08’de 6+2 (6 oyuncu sahada, 2 oyuncu tribünde) olurken, 2011/12 sezonunda bu sayı 10’a çıktı (6 oyuncu sahada, 2 oyuncu kulübede ve 2 oyuncu tribünde). 2015/16’da ise yabancı oyuncu sayısı rekor sayıya ulaştı ve 14 oldu (14 yabancının 11 sahaya çıkabilirken, 3’ü de yedek kulübesinde oturabilecekti).[5]

- 2000’de Türkiye UEFA’da 7.sıraya yükselebilme başarısı göstermesine karşın, son 23 yılda UEFA sıralamamız 20. Sıraya kadar geriledi. 2021-22 sezonunda ilk kez ilk 15’in dışında kalarak, sezonu 20. Sırada tamamladık. 2023 itibariyle ise UEFA ülke sıramız 12 oldu.[6]

- 1999-2000’de ilk ve son kez kulüpler özelinde Avrupa’da bir kupa,  UEFA Kupası kazanıldı (Galatasaray 2000’de UEFA Kupası ve Süper Kupa kazandı.)

- 2000’de Türk futbolunun toplam gelirleri 275 Milyon TL, borçları ise 185 Milyon TL iken[7]; 2023 itibariyle Süper lig kulüplerinin toplam gelirleri 10 Milyar TL’na, borçları ise 20,5 milyar TL’na ulaştı.[8]

- 2021 mali verilerine göre Süper Lig’de 15 kulübün özsermayeleri negatif düzeyde ve Süper Lig’in toplam özkaynak açığı 682 Milyon Euro’ya ulaşmış durumda. Süper Lig kulüplerin 2019 itibariyle toplam zararları ise 244 Milyon Euro.  civarında.[9]

- 529 Milyon Euro geliri bulunan Süper Lig’in oyunculara ödemiş olduğu ücret ve maaşlar toplamı 472 Milyon Euro’ya ulaşıyor. Buna göre Ücret/gelir rasyosu: % 89’a ulaşmış vaziyette.[10]

- Türk futbolunun harcamalarının en önemli giderini transfer harcamaları oluşturuyor. Transfer harcamalarının % 85’i ise yabancı transferlere gidiyor. Süper Lig net transfer harcamalarında net borçlu ve ithalatçı bir lig konumunda.

- Yabancı oyuncuların tüm sözleşmeleri Euro bazında yapılıyor. 

 

Yabancı Oyuncuya İlişkin Karşılaştırmalı Analiz

 

Yabancı oyuncu sistemimizin ne kadar etkin ve verimli çalıştığını görebilmek için karşılaştırmalı bir analizin futbolumuza yararlı olacağını düşünüyorum. Bu analiz sonrası uzun vadede sürdürülebilir bir yabancı transfer politikası oluşturabiliriz. Bu amaçla ülkemizdeki ve Avrupa liglerindeki verileri karşılaştıralım. 

 

- Süper Lig’de ve Avrupa’da hemen hemen yabancı oyuncu yüzdeleri birbirine yakın olmakla birlikte, ülkemizde bulunan her üç yabancıdan birisi sahaya çıkarken, Avrupa’da her iki yabancıdan birisi sahaya çıkıyor. 

- Avrupalı liglerde oyunculara ödenen ücret ve maaşlar toplam gelirin %78’ini oluştururken, bizde bu oran %89’a ulaşmış durumda. 

 - Avrupalı ligler transferlerde net kar elde ederken, biz ise bazı yıllar kar etsek bile, son on yıl itibariyle transferde zarar yazmış durumdayız. Son dört transfer sezonun üç sezonunu zararla kapattık.[11] 

- Merkez Ligler’de yabancı oyuncu ortalama yaşı 26,8; çevre liglerde 25 iken bizde 28,4. 

- Avrupalı liglerde yabancı oyuncu transferlerinin takımın ve ligin marka değerine etkisi, katlanılan maliyetin çok üzerinde olduğu için Avrupalı kulüpler ekonomik, finansal ve sportif performansları maksimize edebiliyorlar. 

 

Sonuç 

 

Konuya doğru bakabilmek ve sağlıklı analizler yapabilmek için Avrupa’da ve ülkemizde yabancı oyunculara ilişkin olması gereken tüm asal verileri yukarıda paylaşıp rasyonel bir şekilde analiz ettim. Analiz sonuçlarıma göre, yabancı oyuncu sistemimizin acilen gözden geçirilmesi gerekiyor. Şüphesiz ki, yabancı oyuncunun Türk futboluna sağlayabileceği önemli katkılar olabilir, ancak bu katkıyı mutlaka maliyet ile karşılaştırmak zorundayız. Yapılacak fayda/maliyet analizine kısa vadeli bakış açısından daha çok uzun vadeli ve sürdürülebilir bir anlayışla yaklaşmak Türk futbolunun orta ve uzun vadede yararına olacaktır. Burada temel strateji optimal maliyet, maksimum fayda yaratacak bir yapıyla yabancı oyuncunun sitemde yer almasını sağlamak olmalıdır. 

 

Süper Lig net borçlu liglerden birisi. Süper ligimiz ithalatçı bir lig olduğu kadar transferden zarar da eden bir lig konumunda. Transfer harcamaları kulüplerin finansal dengelerini bozan gider kalemlerinin en önemlisi. Özellikle de yabancı oyuncu transferleri… 

 

Sürdürülebilir ve sağlıklı bir mali yapıyı tesis edemeyen kulüpler, yabancı oyuncularla yapılan Euro sözleşmeler nedeniyle ülke makro ekonomisinde yaşanılan olumsuzlukların da etkisiyle çok büyük zararlara katlanmak durumunda kalıyorlar. Bu da futbolumuzun mali yetersizliklerini daha da artırırken, sportif performansını aşağıya çekiyor. 

 

Öz olarak ifade edecek olursak, yabancı transferinde Süper Lig sınıfta kalmış görünüyor. Yapılan transferler verimli olmamakla birlikte, katlanılan maliyet, sağlanan faydanın çok üzerine çıkmış durumda. Yabancı oyuncu transferi Türk futboluna sürdürülebilir bir sportif başarı getiremediği gibi kulüplerin finansal sorunlarını daha da derinleştirmiştir. Futbolumuzda rekabet kalitesi artmadığı gibi yüksek bütçeli kulüpler transfer harcamalarıyla kendilerine rekabet üstünlüğü sağlamışlardır. 

 

Bugün içinde bulunduğumuz çarpık ve dengesiz futbol yapılanması, yabancı oyuncu konusunda da futbolumuzu ekonomik, finansal ve sportif olarak olumsuz etkiliyor. Sorunun yapısal nitelikli olduğunu vurgulamalıyım. 

 

Bu konuda neler yapılabileceği ise ayrı bir yazı konusu…

 

Kaynaklar:


[1] https://www.transfermarkt.com/super-lig/startseite/wettbewerb/

TR1  adresindeki verilerden bu tablo oluşturulmuştur. 

[2] Transfermarkt sitesindeki verilerden bu değerlere ulaşılmıştır.

[3] A new dawn, Annual Review of Football Finance 2022, Sport Business Group,

August 2022, sh.9’daki verilerden hesaplanmıştır.

 [4] https://tr.wikipedia.org/wiki/Üst_düzey_UEFA_ligleri_yabancı_futbolcu_sınırlamaları#:~:

text=Müsabaka%20isim%20listesinde%20sahada%

20müsabakaya,14%20yabancı%20uyruklu%20futbolcu%20yazılabilir.

[5]  https://www.trtspor.com.tr/haber/futbol/spor-toto-super-lig/gecmisten- 

gunumuze-yabanci-kurali-185912.html 

[6] UEFA Country Ranking 2023 (kassiesa.net)  

[7] Tuğrul AKŞAR, “Türk Futbolunun Temel Sorunu”, 6 Temmuz 2022, 

 https://www.futbolekonomi.com/index.php/haberler-makaleler/genel/122- 

tugrul-aksar/5597-2022-07-06-13-28-38.html 

[8]Tuğrul AKŞAR, “Bu Mali Yapılar Başarı Getirmez”, 25 Ekim 2022, 

 https://www.futbolekonomi.com/index.php/haberler-makaleler/mali/110- 

tugrul-aksar/5670-bu-mali-yaplar-baar-getirmez.html 

[9] Tuğrul AKŞAR, “Kulüpler İçin Yeni Kavram: Finansal Sürdürülebilirlik”, 

7 Mart 2023, www.futbolekonomi.com/index.php/haberler-makaleler/mali/ 

110-tugrul-aksar/5763-2023-03-07-13-19-51.html 

[10] The European Club Footballing Landscape Club Licensing Benchmarking 

Report Emerging from the pandemic, February 3, 2023, sh.196.

[11] Tuğrul AKŞAR, “Kulüpler Transfere para harcamaya Devam Ediyor”, 11 Eylül 2022, 

 https://t24.com.tr/yazarlar/tugrul-aksar/kulupler-transfere-para-harcamaya-devam-ediyor,36677

 

 

 

 

 

                    linkedin-logo Paylaş                        Flipboard -logo Paylaş

Bu İçerik  1948  Defa Okunmuştur
 

Degerli yazarimiz Tuğrul Akşar Cuma, 02 Nisan 2010.

YAZARIN DIGER YAZILARINI GORMEK ICIN TIKLAYIN

Neden Futbol Ekonomisi?

 

www. Futbolekonomi.com’un  vizyon ve misyonu temel olarak  Futbol Ekonomisi Stratejik Araştırma Merkezi’nin (FESAM) vizyon ve misyonuna paralel ve aynı düzlemdedir.

 

Bu bağlamda temel misyonumuz: Futbolun yerel ve küresel makro özelliklerini incelemek ve yeni yapısal modeller önermek; bu kapsamda entelektüel gelişimi hızlandırmak ve buna ilişkin referans olabilecek bir database oluşturmak ve bunu tüm futbol araştırmacılarının emrine sunmak... Bu amaçla yapılan çalışmaları yayımlamak; gerekli her türlü bilimsel futbol araştırma ve geliştirme projelerine entelektüel anlamda destek vermek.

 

Temel Vizyonumuz: Önerilen yeni modellerin gerçekleştiğini görmektir.

 devamı >>>

finansal-futbol-anim-1

tugrulaksar_ge_roportaj

Tuğrul Akşar Güngör Urasın sorularını yanıtlıyor

  Yazar Tuğrul Akşar,
Milliyet Gazetesi Yazarı Güngör Uras'ın
sorularını yanıtlıyor.
detay için tıklayınız..

 

Spor Endexi

 

05/11/2024

Kapanış Günlük
Değişim %
  BİST 100

8.698,48

-0,17

 bjk BJKAS

4,48

-2,18

 fb FENER

100,30

0.00

 gs GSRAY

6,83

+0,15

 trabzon TSPOR

0,93

0,00

   SPOR ENDEKSİ

3.075,321

-0,41

Videolar

Tuğrul, Tuğrul Akşar, Pusula, Ekonomi, Futbol, Futbol Ekonomi, Mali,VİDEONUN DEVAMI VE DİĞER VİDEOLAR İÇİN TIKLAYIN.

İstatistikler

İçerik Tıklama Görünümü : 43860866

TRENDYOL SÜPER LİG 2024-2025 SEZONU

  

 

 Sıra TAKIMLAR 0 G B M A Y AV

1

Galatasaray 13 11 2  0 35 13 22 35
2 Fenerbahçe 13  10   2 1 36  12   24

32

3 Samsunspor 14 9 2  3

29

14 15

29

4 Eyüpspor 14  6   5  3 21 15 6 23
5 Beşiktaş 13 6 4  3  22  15 7 22
6 Göztepe 13 6 3 4 24  19 

  5

 21 
7

Başakşehir

13 5  4  4 21 18 3 19
8 Ç.Rizspor 13 6 1

6

15 20 -5 19
9 Sivasspor 14 5 3 6 18    22  -4 18
10 Konyaspor 14 5 3 6 16 21 -5 18
11 Antalyaspor 13 5 2 6

17

25   -8 17
12 Trabzonspor 13 3 6 4 18  16 2 15
13 G.Antep FK 13 4 3

6

19  21  -2  15
14 Kasımpaşa 13 3 6 4 16 19 -3 15
15 Alanyaspor 13 3 5 5 12 16 -4 14
16

Kayserispor

13

2

6 5 13 25 -12 12
17 Bodrum FK 14 3 2 9 10 21 -11 11
18 Hatayspor 13 5 7 12 20  -22 8

19

A.Demirspor 13 0 2 11 9 31 -22

 

                 

Okur Yazar


Futbolun ekonomisi, mali, hukuksal ve yönetsel kısmına ilişkin varsa makalelerinizi bize gönderin, sizin imzanızla yayınlayalım.

Yazılarınızı  info@futbolekonomi.com adresine gönderebilirsiniz. 

 

 

Annual Review of Football Finance 2023

Annual Review of Football Finance 2023

Deloitte Sports Grup'un Avrupa Futbol Finansmanına ilişkin 32. kez düzenlediği yıllık futbol finans raporuna göre, Avrupa futbol pazarı 2021 - 22 sezonunda bir önceki yıla göre %7 büyüyerek 29.5 Milyar Euro büyüklüğüne ulaştı. Rapora ulaşmak için tıklayınız

Deloitte Money League - 2024

Deloitte Money league 2024

Deloitte Money League Raporunu 27. kez yayınladı. Rapora göre Avrupa'nın en zengin 20 kulübünün 2022-23 sezonunda gelirleri toplam 10.5 Milyar Euro'ya ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

UEFA Kulüp Finans&Yatırım Raporu 2024

 

UEFA Raporu-2023

UEFA Kulüp futbolunun finansal durumları ve yatırımlarına ilişkin yıllık görünüm ve benchmark raporunu yayınladı. Okumak için tıklayınız

 


 

2021-Money-league-Raporu

 

Yirmidördüncü Deloitte Money League raporuna göre Barcelona'nın 715.1 Milyon Euro'luk geliriyle ilk sırada yer aldığı, tamamı merkez lig kulüplerinden oluşan ve bir önceki yıla göre gelirleri %12 azalan Para Ligi raporunu okumak için tıklayınız

 


 

 

annual report 202021 photo

 

Avrupa Futbolunun patronu UEFA’nın gelirleri 5.7 Milyar Euro’ya Ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

 


 

 UEFA-Kulup-Futbolu-Lisanslama-2023


UEFA’nın 2023’te yayınladığı en son  Kulüp Lisanslamaya İlişkin Karşılaştırma raporuna göre kulüpler Pandemi döneminde 7.3 Milyar Euro zarar ettiler. UEFA raporu, Avrupa kulüp futbolunun endişe verici bir resmini çiziyor. Raporu okumak için tıklayınız.

 


    

191112 Aktifbank Ekolig

 

Türk futbolunun gelirlerinin ve ekonomik görünümünün mercek altına alındığı Futbol Ekonomi Raporu – EkoLig'in dördüncü sayısı yayınlandı. Süper Lig’in 2017-2018 sezonu sonunda 3,2 milyar TL olan geliri, 2018-19 sezonunda 4,2 milyar TL’na ulaştı. Bkz.

 

 

master bm report lowres

 

The European Club Footballing Landscape 2022


UEFA'nın Avrupa Lulüp futboluna ilişkin 13, kez yayınladığı, Covid-19'un etkilerinin de analiz edildiği raporu okumak için Bkz.


 

 EkoSpor-y

“Ekospor’un aylık bültenlerinden haberdar olmak için tıklayınız”

 

Süper lig Marka değeri araştırma

''Taraftar Algısına Göre Türkiye Süper Ligi Marka Değerini Etkileyen Faktörlerin ve Marka Değeri Boyutlarının Değerlendirilmesi'' Prof. Dr. Musa PINAR öncülüğünde yapılan bu araştırmayı okumak için tıklayınız.

 

 

the-european-elite-2019

KPMG Avrupa’nın 32 Elit Kulübünün değerlemesini yaptı. Süper Lig’den Galatasaray ve Beşiktaş’ın da bulunduğu bu raporda en değerli kulüp 3.2 Milyar Euroluk değeriyle Real Madrid oldu. Raporu okumak için tıklayınız.
 

Endustriyel_futbol

 

Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı Üzerine

Futbolun Endüstriyel gelişimi, kulüplerin sportif ve iktisadi/mali yapılanışını derinden etkiliyor. Dorukhan Acar’ın Kurumsal Yönetim temelli yaklaşımı ile "Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı"yı okumak için tıklayınız

 

 

Türkiye'de Kadın Futbolunun Gelişimi ve Günümüzdeki Durumu

 

imagesCAVM4O4L

 

Dr. Lale ORTA’nın Kadın Futboluna Entelektüel Bir Yaklaşım Sergilediği makalesi için tıklayınız.” 

 

 

İngiliz Futbolunda Kurumsal Yönetişim Üzerine

 

governance_in_football

 

Tüm kulüplerimize ve Türk Futbol yapılanmasına farklı bir bakış açısı kazandırabileceğini düşündüğümüz, İngiliz Parlementosu’nun Kültür, medya ve spor Komitesi’nin hazırladığı raporu okumak için tıklayınız. 

 

money-and-soccer

“Money scorring goals”, Gerçekten de “Para Gol Kaydedebiliyor mu? “

Euro 2012’nin olası ekonomik etkilerini
okumak için tıklayınız. 



FFP

Futbolda Finansal Sürdürülebilirlik Kapsamında ''Finansal Fair Play Başa Baş Kuralı ve Beşiktaş Futbol Kulübü Üzerinde Bir Uygulama 
Hüseyin AKTAŞ/Salih MUTLU,

okumak için tıklayınız.