Alpay Köse - 12 Temmuz 2025 - (Yazı Dizisi - Bölüm 2: Hukuki Durum) Bir futbol kulübünün sahibi olmak artık yalnızca bir prestij meselesi değil; stratejik bir yatırım, küresel bir pazar hamlesi ve hatta zaman zaman siyasi bir güç gösterisine dönüşmüş durumda.

Ancak birden fazla kulübe sahip olmak, bu yatırım stratejisini karmaşık ve çok boyutlu bir hukuki tartışmanın merkezine yerleştiriyor. Özellikle aynı yatırımcının kontrol ettiği kulüplerin aynı organizasyonlara katılması hâlinde yaşanabilecek çıkar çatışmaları, futbol hukukunun öncelikli gündem maddelerinden biri hâline geldi.

Çoklu kulüp sahipliğinin hukuki sorunları temelde üç ana başlıkta toplanabilir: rekabetin bütünlüğü, mülkiyet şeffaflığı ve yetki karmaşası.

Rekabetin Bütünlüğü İlkesi

Futbol hukuku, her şeyden önce “sportif rekabetin adil ve dürüst şekilde yürütülmesi” ilkesine dayanır. Bu ilke hem FIFA’nın hem UEFA’nın temel düzenlemelerinde açıkça yer alır. UEFA Statüsü’nün 5. maddesi ile UEFA Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi talimatları, aynı kişi veya şirketin “aynı turnuvada yarışan iki kulüp üzerinde belirleyici etkiye sahip olamayacağını” hüküm altına alır.

Bu düzenlemelerin amacı, turnuva içi çıkar çatışmalarını önlemek ve kamuoyunun güvenini korumaktır. Nitekim Red Bull’un sahibi olduğu RB Leipzig ile FC Salzburg’un aynı sezonda UEFA Avrupa Ligi’ne katılmaları gündeme geldiğinde, UEFA bu iki kulübün yapılarını incelemiş ve Salzburg’un Red Bull ile olan bağlarının gevşetilmesini şart koşmuştur.

Benzer şekilde, UEFA 2024 itibariyle INEOS’un sahibi olduğu Manchester United ile aynı grubun hissedarı olduğu Nice’in Avrupa kupalarına birlikte katılmasını da denetim sürecine tabi tutmuştur. Bu tür örnekler, hukuki kontrol mekanizmasının ne kadar belirleyici olduğunu ortaya koymaktadır.

Mülkiyet Şeffaflığı Sorunu

Modern futbol yapıları giderek daha karmaşık hâle gelirken, kulüplerin gerçek sahiplerini tespit etmek de güçleşmektedir. Holdingler, alt şirketler, yatırım fonları ve offshore yapılar aracılığıyla yapılan sahiplik modelleri, mülkiyetin “dolaylı” biçimde gizlenmesine imkân tanıyabilmektedir. Bu durum, düzenleyici otoriteler açısından büyük bir denetim açığı doğurur.

Bu noktada “mülkiyet şeffaflığı” ilkesi, futbol hukukunun gelişen bir normu olarak öne çıkmaktadır. UEFA ve FIFA, kulüplerin lisans süreçlerinde artık doğrudan sahiplik yapısının yanı sıra “kontrol ilişkileri”ni de bildirmelerini şart koşmaktadır. Ancak pratikte bu ilkenin ne kadar uygulanabildiği hâlâ tartışmalıdır.

Ulusal Federasyonlar Ne Yapıyor?

Çoklu sahiplik konusu yalnızca Avrupa düzeyinde değil, ulusal düzeyde de ciddi bir boşluğa işaret ediyor. Türkiye Futbol Federasyonu’nun (TFF) Kulüp Lisans Talimatı’nda bu konuda açık bir yasak veya sınırlandırma bulunmamaktadır. Dolayısıyla aynı kişi veya şirketin Türkiye’de birden fazla profesyonel kulübe sahip olması mümkündür. Bu durum, özellikle alt liglerde ciddi rekabet sorunlarına zemin hazırlamaktadır.

TFF gibi ulusal federasyonların da UEFA’ya paralel bir düzenlemeye gitmeleri gerektiği açıktır. Aksi takdirde sadece Avrupa kupalarında değil, Süper Lig veya 1. Lig gibi ulusal rekabet ortamlarında da şüpheli sonuçlar ve spekülasyonlar kaçınılmaz hâle gelir.

Sonuç

Çoklu kulüp sahipliği, yalnızca bir iş modeli değil; aynı zamanda futbolun temel ilkeleriyle doğrudan ilişkili bir hukuki meseledir. UEFA, FIFA ve ulusal federasyonlar bu konuda kısmi önlemler almış olsa da, mülkiyet şeffaflığının artırılması, dolaylı kontrolün tanımlanması ve denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi hâlâ çözüm bekleyen başlıklar arasında yer alıyor.

Bu yazı dizisinin üçüncü ve son bölümünde, bu hukuki çerçeveye kişisel yorumlarımı ve çözüm önerilerimi ekleyerek, futbolun adil kalması için atılması gereken somut adımları tartışacağım.

Tweet

Tweetle                      Paylaş                        Paylaş