Futbolda Paradigma Değişimi Krizi Tetikliyor!
Bizi Takip Edin Futbol ekonomisi facebookta futbol ekonomisi twitterde
x
Buradasınız >> Ana Sayfa Haberler & Makaleler Genel Tuğrul AKŞAR Futbolda Paradigma Değişimi Krizi Tetikliyor!

Futbolda Paradigma Değişimi Krizi Tetikliyor!

imagesD16FY4YJ 

Tuğrul Akşar/16 Aralık 2014 Futbolun son 22 yıldaki değişimi futbolu bambaşka bir mecraya sürükledi. Futbol artık sadece bir keyif alma aracı değil, aynı zamanda önemli bir para kazanma aracı haline de geldi. Bugün futbol "iş" olsun diye oynanıyor.

 

   

Kriz Büyük Liglerde Farklı, Küçük Liglerde Farklı Dinamiklere Sahip

   

Futbolun küreselleşmesi onu endüstriyel ve finansal dönüşüme uğrattı. Bu süreçte merkez liglerde yer alan kulüplerin gelirlerindeki aşırı artışlar, onların ciddi sermaye/servet birikimine ulaşmalarına olanak sağladı. Kulüplerdeki bu aşırı gelir ve dengesiz servet gelişimi, bu kulüplere rakiplerine karşı önemli bir rekabet üstünlüğü sağladı. Bu gelişim ve değişim, merkez liglerin lehine, çevre ve küçük liglerin aleyhine yeni bir haksız rekabetin doğmasına neden oldu. Bu ise, finansal futbolun krize girmesinin yeni kaynağını oluşturdu.

   

Endüstriyel dönemde karşımıza çıkan bu paradigmaya ilişkin öngörüm ve gözlemim o dur ki; küreselleşmenin sağladığı avantajlarla gelirlerini geometrik olarak artırabilme olanağına kavuşan merkez kulüpleri/ligleri ya da yüksek bütçeli kulüpler, aşırı gelir artışlarıyla servetlerini artırdılar. Bu kulüpler, küreselleşmenin ve marka olmanın getirdiği avantajı finansal üstünlüğe çevirerek, rekabet koşullarını kendi lehlerine çevirip haksız rekabeti futbola egemen kıldılar. Bu durum süreç içinde bu kulüplere, sportif performanstan bağımsız gelir yaratabilme olanağı sağladı.

   

Zengin Kulüpler Krize Karşı Korunaklı

   

Dolayısıyla, bu kulüplerin zaman içinde gelirleri geometrik bir artış kaydederken, sportif performansta aynı ölçüde gelişim sağlayamamaları, krizin temel çekirdeğini oluşturdu. Çünkü, parasal servetlerini arttıran bu kulüpler, finansallaşmanın sağladığı avantajla yüksek harcama bütçelerine sahip oldular. Bu kulüplerde gelir artış/servet edinme hızının, sportif performans artış hızının üzerinde bir gelişim göstermesi ve bu kulüplerin UEFA tarafından sürekli show’un devamı açısından bir ihtiyaç olarak görülmeleri, futbolda tüm dengeleri bozdu. Zaten, anomalik bir sektör olan futbol, bu etkiyle yeni krizlere girmek durumunda kaldı. Bu kriz kaynağı, futbolun rekabetçi yapısını büyüklerin lehine bozarak, fair play ruhunu örseleyerek, sürdürülemez eşitsizlikleri otomatik olarak üretmeye başladı.

   

Merkez liglerde/güçlü takımlarda hedefe ulaşmak ve mevcut gelir yapısını devam ettirebilmek (servetlerini koruyabilmek) için, kulüpler daha fazla harcama yapmak ve yüksek gider bütçelerine katlanmak zorunda kalıyorlar. Katlanılan maliyet karşısında sportif performansın gelmemesi durumundaysa, bu kulüpler var olan rekabet içinde mevcut iktisadi ve mali yapılarını devam ettirebilme yetkinliğine sahipler. Bu süreçte Sportif performans-Mali performans-Sportif Performans döngüsü (başarı döngüsü) kesintiye uğrasa da, pastadan fazla pay alabilme özelliği ve geçmişten gelen servet birikimi bu kulüpleri, olası krize karşı bir süre koruyabiliyor.

   

Düşük Bütçeli Kulüpler Hep Sportif Performans Koymak Zorunda!

   

Çevre liglerde ve düşük bütçeli takımlarda ise kriz, mevcut kaynakların etkin ve verimli yönetilememesinden ve merkezle rekabet edememesinden kaynaklanıyor. Bu kulüpler varlıklarını devam ettirebilmek için sürekli ortaya sportif performans koymak zorundalar. Yani, “bisiklet teorisi” bu kulüp ve ligler için geçerlidir. Var olmak için hep “pedal basmak zorunda” olan bu kulüpler, sportif performans ortaya koyamadıklarında, sahip oldukları finansal yapıyı devam ettirememekte ve krize girmektedirler.

   

Futbolda Servet Birikimi Finansallaşmaya Yol Açıyor!

   

Her hal ve karda şunu görüyoruz ki, aşırı gelir artışı ve buna bağlı oluşan servet birikimi, futbolda finansallaşmaya, finansallaşma da kulüpler arasında polarizasyona yol açıyor. Finansal polarizasyon ise bir süre sonra rekabeti bozuyor ve etik problemlerle birlikte krize davetiye çıkartıyor. İşte bu durum bugün futbolun ekonomi politiğini oluşturuyor. Kulüpler arasında servet ve gelir dağılımı dengelenemediği (haksız rekabet, dengede rekabete dönüştürülemediği) sürece, futbolun asimetrik ve irrasyonel yapısı kriz üretmeye devam edecekmiş gibi görünüyor.

   

Sportif Performanstan Bağımsız Gelir Yaratabilme Gücü Kriz Çıkartıyor

   

Futbolun endüstriyel transformasyonu günümüzde finansallaşmayı beraberinde getirdi.

   

Bugünkü endüstriyel/finansal futbol yapılanması, zengin kulüplerin sportif performanstan bağımsız gelir yaratabilme gücüne olanak sağlıyor. Bu yapısal dinamik, ortaya yeterli sportif performans koyamasalar bile bu yüksek bütçeli ve güçlü takımlara farklı bir yetkinlik veriyor. Yani, Manchester United, Arsenal, Milan, Inter, bir dönem Real Madrid örneğinden de görülebileceği üzere, bu kulüpler özellikle uluslar arası arenada yeterli olabilecek bir sportif performans koyamasalar bile, merkez liglerde yer alıyor olmalarının avantajları ve endüstriyel nitelikleri nedeniyle, yüksek parasal gelir yaratma/servet edinme olanağı sağlayan yarışmalara (Şampiyonlar Ligi) doğrudan katılabiliyorlar. Bu durum, süreç içinde, bu kulüplerin gelirlerini geometrik olarak artırabilmelerini mümkün kılabiliyor. Gelirlerdeki bu sıra dışı artış, zaman içinde kulüplerin daha güçlü kadro kurma ve diğer fiziksel ve mali olanaklara ulaşmasına olanak tanıyor. Bunun yeşil sahalara yansıması ise haksız rekabet şeklinde oluyor.

   

Zengin Ligler Fırsat Eşitsizliğini Avantaja Dönüştürüyor!

   

Daha fazla gelire ulaşan merkezdeki takımlar, daha kolay ve daha çok para harcayabiliyor, varlıklarını/servetlerini artırabiliyorlar. Buna bağlı olarak bir merkez takımının piyasa değeri veya bonservis bedelleri üzerinden takım değeri, çok hızlı bir şekilde büyüyebiliyor. Bu kulüplerin/liglerin varlıklarındaki artış hızı, bu takımların sportif performans hızlarıyla karşılaştırıldığında birbirleriyle çok örtüşmüyor. Ancak, mevcut finansal futbol yapılanması (endüstriyel yapı), bu takımların show içinde olmalarını (reyting için bu gerekli) gerektirdiğinden, sportif performans olması gereken düzeyden aşağıda bile olsa, bu takımlar gelir yaratmaya ve servetlerini artırmaya devam edebiliyorlar.

   

İşte, gelirlerdeki/servetteki bu artış hızı, sportif performans artış hızından daha büyük olduğu için bu kez futbol krize girmeye başlıyor.

   

Diğer Ligler Arayı kapatmaya Çalışıyor!

   

Buraya kadar ifadelerimizde merkez liglerin ve kulüplerin iktisadi ve finansal anlamda diğer liglerle arayı açtığını ifade etmiştik. Nitekim, bugün 19.5 Milyar Euro’ya ulaşan toplam Avrupa futbol pastasının %53’ü Beş Büyük Lig tarafından paylaşılırken, kalan %47’lik dilim de diğer 48 Lig tarafından paylaşıyor.

   

2000-13 dönemi arasında Avrupa futbol gelirleri %193’lük bir artışla 6.6 Milyar Euro’dan 19.5 Milyar Euro’ya ulaştı. Bu süreçte, Beş Büyük Lig'in gelirleri %104,8 oranında bir artış kaydederken, çevre liglerin gelirleri %428,6 oranında arttı. Başlangıçta beş Büyük Lig’in toplam gelir içindeki payı %72 civarındayken, bugün bu oran %53’e gerilemiş durumda. Ancak, bu olumlu bir gelişme gibi görünse de, merkez ile çevre ligler arasında lig başına ortalama gelir farkı kapatılamayacak kadar yüksek görünüyor. Bugün diğer liglerin gelirleri 9.6 Milyar Euro’ya yükselmiş olmasına karşın, merkez ile çevre ligler arasında lig başına ortalama gelir bakımından tam 10 kat fark bulunuyor.

   

2000/13 Arası Avrupa Futbolunun ve Beş Büyük Ligin Gelirlerinin Gelişimi (Milyon Euro)

 

    Gelirler1

Yukarıda dile getirdiğimiz şekilde Ligler arasındaki servet gelişimindeki farklılıklar, çevre liglerdeki çoğu kulübün pastadan daha az pay alabilmesine sebep oluyor. Bu durum, çevre liglerin kulüplerinin daha az varlık sahibi olmalarını, yani daha az büyümelerini beraberinde getiriyor. Buradan hareketle, şunu diyebiliriz: Merkez liglerdeki finansal büyüme daha az olsaydı, çevre ligler daha fazla büyüyebileceklerdi. Avrupa futbolunda ligler arasında bu denli derin uçurumlar oluşmayacak, futbol daha dengeli ve daha rekabetçi olabilecekti.

   

En Zengin 10 Kulübün Geliri Avrupa Futbol Gelirinden Fazla Arttı

   

Avrupa futbol gelirleri son onüç yılda %193 artış kaydederken, en zengin 10 kulübün gelirleri ise %271’lik bir artışla 1.3 Milyar Euro’dan, 3.6 Milyar Euro’ya yükseldi. Yani, en zengin on kulübün gelirleri bu süreçte, Avrupa futbolundan %40 daha fazla artış kaydetti.  

   

Çalışmalarımıza göre en zengin on kulüp, toplam gelirin %19’unu kendi aralarında paylaşıyor.

   

Bugünün en zengin on kulübü, toplam gelirlerini yüzde kırk daha fazla artırmamış olsaydı, çevre liglerin gelirleri daha hızlı bir büyüme gösterecekti. En zengin 10 kulübün ortalama yıllık geliri 356 milyon Euro seviyesindeyken, diğer liglerdeki ortalama zengin kulüplerin gelirleri 56 Milyon Euro, en yoksul kulüplerin ortalama gelirleri ise yaklaşık 12 Milyon Euro düzeyinde…Buna göre en zengin ile en yoksul arasındaki gelir farkı 344 Milyon Euro civarında.

   

Dünyanın En Değerli Kulüpleri Beş Büyük Lig’den

   

Futbolun finansallaşmasının bir sonucu olarak karşımıza çıkan, en önemli rekabet üstünlüklerinden birisi de, kulüp piyasa değerlerinin artmasıdır. Servet artışı, zenginlik anlamına gelen bu gelişme, diğer taraftan bu kulüplerin uluslararası futbol ekonomisinden/pazarından daha fazla pay aldığının da bir göstergesi olarak yorumlanmalıdır. Aşağıdaki tablodan da görülebileceği üzere, Forbes tarafından kulüplerin finansal rasyoları, gelirleri, taraftar tabanları gibi değerler baz alınarak yapılan araştırmaya göre Dünyanın en değerli kulübü olarak 3.5 Milyar dolarlık piyasa değeriyle Real Madrid’i görüyoruz. Real Madrid’in toplam gelirleri ise 675 Milyon dolara (518,9 Milyon Euro) ulaşmış durumda.

   

2014 İtibariyle Dünyanın En Değerli Futbol Kulüpleri                                                                                     

 

Sıra

 
 

Kulüp

 
 

Piyasa Değeri (Milyon $)

 
 

Gelirleri

 
 
 

(Milyon $)

 
 
 

1

 
 

Real Madrid

 
 

3,44

 
 

675

 
 
 

2

 
 

Barcelona

 
 

3,2

 
 

627

 
 
 

3

 
 

Manchester United

 
 

2,81

 
 

551

 
 
 

4

 
 

Bayern Munich

 
 

1,85

 
 

561

 
 
 

5

 
 

Arsenal

 
 

1,331

 
 

370

 
 
 
 

6

 
 

Chelsea

 
 

868

 
 

394

 
 
 

7

 
 

Manchester City

 
 

863

 
 

411

 
 
 

8

 
 

AC Milan

 
 

856

 
 

343

 
 
 

9

 
 

Juventus

 
 

850

 
 

354

 
 
 

10

 
 

Liverpool

 
 

691

 
 

313

 
 

 {jcomments on}

       

                    linkedin-logo Paylaş                        Flipboard -logo Paylaş

Bu İçerik  10348  Defa Okunmuştur
 

Degerli yazarimiz Tuğrul Akşar Cuma, 02 Nisan 2010.

YAZARIN DIGER YAZILARINI GORMEK ICIN TIKLAYIN

Neden Futbol Ekonomisi?

 

www. Futbolekonomi.com’un  vizyon ve misyonu temel olarak  Futbol Ekonomisi Stratejik Araştırma Merkezi’nin (FESAM) vizyon ve misyonuna paralel ve aynı düzlemdedir.

 

Bu bağlamda temel misyonumuz: Futbolun yerel ve küresel makro özelliklerini incelemek ve yeni yapısal modeller önermek; bu kapsamda entelektüel gelişimi hızlandırmak ve buna ilişkin referans olabilecek bir database oluşturmak ve bunu tüm futbol araştırmacılarının emrine sunmak... Bu amaçla yapılan çalışmaları yayımlamak; gerekli her türlü bilimsel futbol araştırma ve geliştirme projelerine entelektüel anlamda destek vermek.

 

Temel Vizyonumuz: Önerilen yeni modellerin gerçekleştiğini görmektir.

 devamı >>>

finansal-futbol-anim-1

tugrulaksar_ge_roportaj

Tuğrul Akşar Güngör Urasın sorularını yanıtlıyor

  Yazar Tuğrul Akşar,
Milliyet Gazetesi Yazarı Güngör Uras'ın
sorularını yanıtlıyor.
detay için tıklayınız..

 

Spor Endexi

 

28/03/2024

Kapanış Günlük
Değişim %
  BİST 100

9.079,97

+3,10

 bjk BJKAS

52.70

+1,35

 fb FENER

82,10

-0,85

 gs GSRAY

6,59

+0,30

 trabzon TSPOR

1,41

-0,00

   SPOR ENDEKSİ

3.904,42

+0,49

Videolar

Tuğrul, Tuğrul Akşar, Pusula, Ekonomi, Futbol, Futbol Ekonomi, Mali,VİDEONUN DEVAMI VE DİĞER VİDEOLAR İÇİN TIKLAYIN.

İstatistikler

İçerik Tıklama Görünümü : 39281283

TRENDYOL SÜPER LİG 2023-2024 SEZONU

  

 

 Sıra TAKIMLAR 0 G B M A Y AV
Galatasaray 27 23  3   1  57 15 42   72 
2 Fenerbahçe  27  22    4  1 70  22   48 

70

3 Trabzonspor  27  14 4  9  45  33 10 46
4 Beşiktaş 27  14   4  9 39  31 8 46
5 Kasımpaşa 27  11 6  10   48  50 -2 38
6 Sivasspor 27  9 10  8 34  35  

 -1 

 37 
7

Başakşehir

27   10  6   11   35 33  2 36
8 Rizespor 27  10  6

11 

28  40 -12  36 
9 Antalyaspor 27 11  32  31  1 35 
10

Kayserispor

27  10  8 35  38   -3  33
11 Samsunspor 27  9 12

33 

36 -3  33
12 AdanaDemir 27  11  39  36  3  32  
13 Alanyaspor 27  6 12

32 39   -8  30
14 Karagümrük 27  8 12  32  31    29  
15 Ankaragücü 27  11  10 32  35  -3  29
16 Hatayspor 27

6

11  10 32  37  -5 29
17 Gaziantep 27  7 13  31  40  -9  28 
18 Konyaspor 27   10 11  26  39   -13 28

19

Pendikspor  27 6 8 13 32 55 -23  26  

20

İstanbulspor 27 3 6 18 20 51 -31 12

Okur Yazar


Futbolun ekonomisi, mali, hukuksal ve yönetsel kısmına ilişkin varsa makalelerinizi bize gönderin, sizin imzanızla yayınlayalım.

Yazılarınızı  info@futbolekonomi.com adresine gönderebilirsiniz. 

 

 

Annual Review of Football Finance 2023

Annual Review of Football Finance 2023

Deloitte Sports Grup'un Avrupa Futbol Finansmanına ilişkin 32. kez düzenlediği yıllık futbol finans raporuna göre, Avrupa futbol pazarı 2021 - 22 sezonunda bir önceki yıla göre %7 büyüyerek 29.5 Milyar Euro büyüklüğüne ulaştı. Rapora ulaşmak için tıklayınız

Deloitte Money League - 2024

Deloitte Money league 2024

Deloitte Money League Raporunu 27. kez yayınladı. Rapora göre Avrupa'nın en zengin 20 kulübünün 2022-23 sezonunda gelirleri toplam 10.5 Milyar Euro'ya ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

UEFA Kulüp Finans&Yatırım Raporu 2024

 

UEFA Raporu-2023

UEFA Kulüp futbolunun finansal durumları ve yatırımlarına ilişkin yıllık görünüm ve benchmark raporunu yayınladı. Okumak için tıklayınız

 


 

2021-Money-league-Raporu

 

Yirmidördüncü Deloitte Money League raporuna göre Barcelona'nın 715.1 Milyon Euro'luk geliriyle ilk sırada yer aldığı, tamamı merkez lig kulüplerinden oluşan ve bir önceki yıla göre gelirleri %12 azalan Para Ligi raporunu okumak için tıklayınız

 


 

 

annual report 202021 photo

 

Avrupa Futbolunun patronu UEFA’nın gelirleri 5.7 Milyar Euro’ya Ulaştı. Raporu okumak için tıklayınız.

 


 

 UEFA-Kulup-Futbolu-Lisanslama-2023


UEFA’nın 2023’te yayınladığı en son  Kulüp Lisanslamaya İlişkin Karşılaştırma raporuna göre kulüpler Pandemi döneminde 7.3 Milyar Euro zarar ettiler. UEFA raporu, Avrupa kulüp futbolunun endişe verici bir resmini çiziyor. Raporu okumak için tıklayınız.

 


    

191112 Aktifbank Ekolig

 

Türk futbolunun gelirlerinin ve ekonomik görünümünün mercek altına alındığı Futbol Ekonomi Raporu – EkoLig'in dördüncü sayısı yayınlandı. Süper Lig’in 2017-2018 sezonu sonunda 3,2 milyar TL olan geliri, 2018-19 sezonunda 4,2 milyar TL’na ulaştı. Bkz.

 

 

master bm report lowres

 

The European Club Footballing Landscape 2022


UEFA'nın Avrupa Lulüp futboluna ilişkin 13, kez yayınladığı, Covid-19'un etkilerinin de analiz edildiği raporu okumak için Bkz.


 

 EkoSpor-y

“Ekospor’un aylık bültenlerinden haberdar olmak için tıklayınız”

 

Süper lig Marka değeri araştırma

''Taraftar Algısına Göre Türkiye Süper Ligi Marka Değerini Etkileyen Faktörlerin ve Marka Değeri Boyutlarının Değerlendirilmesi'' Prof. Dr. Musa PINAR öncülüğünde yapılan bu araştırmayı okumak için tıklayınız.

 

 

the-european-elite-2019

KPMG Avrupa’nın 32 Elit Kulübünün değerlemesini yaptı. Süper Lig’den Galatasaray ve Beşiktaş’ın da bulunduğu bu raporda en değerli kulüp 3.2 Milyar Euroluk değeriyle Real Madrid oldu. Raporu okumak için tıklayınız.
 

Endustriyel_futbol

 

Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı Üzerine

Futbolun Endüstriyel gelişimi, kulüplerin sportif ve iktisadi/mali yapılanışını derinden etkiliyor. Dorukhan Acar’ın Kurumsal Yönetim temelli yaklaşımı ile "Futbolda Endüstriyel Denge ve Başarı"yı okumak için tıklayınız

 

 

Türkiye'de Kadın Futbolunun Gelişimi ve Günümüzdeki Durumu

 

imagesCAVM4O4L

 

Dr. Lale ORTA’nın Kadın Futboluna Entelektüel Bir Yaklaşım Sergilediği makalesi için tıklayınız.” 

 

 

İngiliz Futbolunda Kurumsal Yönetişim Üzerine

 

governance_in_football

 

Tüm kulüplerimize ve Türk Futbol yapılanmasına farklı bir bakış açısı kazandırabileceğini düşündüğümüz, İngiliz Parlementosu’nun Kültür, medya ve spor Komitesi’nin hazırladığı raporu okumak için tıklayınız. 

 

money-and-soccer

“Money scorring goals”, Gerçekten de “Para Gol Kaydedebiliyor mu? “

Euro 2012’nin olası ekonomik etkilerini
okumak için tıklayınız. 



FFP

Futbolda Finansal Sürdürülebilirlik Kapsamında ''Finansal Fair Play Başa Baş Kuralı ve Beşiktaş Futbol Kulübü Üzerinde Bir Uygulama 
Hüseyin AKTAŞ/Salih MUTLU,

okumak için tıklayınız.